Aan de hand van de surveillance van de antibioticaresistentie kunnen de verschillende actoren (artsen, ziekenhuizen, opvoeders, restaurants, enz.) worden gesensibiliseerd, wat de opvolging van de aanbevelingen ten goede komt.
Antibioticaresistentie
Antibioticaresistentie
Het gebruik van antibiotica bevordert de resistentie tegen bacteriën. Antibiotica zijn zeer nuttige geneesmiddelen. Om hun werkzaamheid te behouden, moeten ze correct en alleen wanneer nodig worden ingezet. Tegen griep, bronchitis of verkoudheden zijn antibiotica nutteloos.
Wat zijn antibiotica?
Antibiotica, ook antibacteriële middelen genoemd, zijn geneesmiddelen die werkzaam zijn tegen bacteriën in geval van een infectie.
Antibiotica vertragen de groei (bacteriostatisch) of doden (bactericide) bacteriën bij mensen, dieren en planten.
Antibiotica werken op een specifieke manier in op bacteriën door een cruciale stap in hun groei te blokkeren. Er bestaan verschillende klassen van antibiotica al naargelang de werking.
Een bacterie kan meer of minder gevoelig zijn voor een antibioticum. Toch werkt een antibiotische behandeling altijd op het gehele microbioom, het door bacteriën gevormde leven, maar ook op andere microbiomen zoals parasieten, schimmels en virussen.
Antibiotica verstoren onder meer het evenwicht tussen goede en slechte bacteriën. Wanneer sommige bacteriën worden gedood, ontwikkelen de andere een resistentie en krijgen ze meer ruimte om zich te vermeningvuldigen.
WIST JE DAT? Antibiotica, die sinds de Tweede Wereldoorlog op grote schaal worden gebruikt, hebben bijgedragen tot een aanzienlijke daling van de sterfte door besmettelijke ziekten zoals tuberculose of de pest.
Wat zijn bacteriën?
Bacteriën zijn van nature aanwezig in ons lichaam, bij dieren en in de omgeving.
Ons lichaam huisvest meer dan honderd soorten bacteriën die met andere microben verschillende gemeenschappen vormen: het huidmicrobioom, de darmflora, het vaginale microbioom, het longmicrobioom, enz.
De meeste bacteriën hebben een nuttige rol en beschermen ons tegen gevaarlijke infecties.
Maar als het immuunsysteem verzwakt is of wanneer bacteriën ons lichaam langs ongebruikelijke wegen binnendringen, kunnen sommige bacteriën “pathogeen” worden en infecties veroorzaken.
Voorbeeld: de bacterie Escherichia coli, van nature aanwezig in onze darmen, kan een urineweginfectie veroorzaken als ze in de blaas terechtkomt.
Wat is antibioticaresistentie?
De resistentie van antibiotica is het vermogen van een bacterie om de werking van een antibioticum te weerstaan.
Bacteriën zijn zeer krachtige microben: ze zijn talrijk, vermenigvuldigen zich snel, passen zich aan de omgeving aan en leren zich te verdedigen, met name door zich te verzetten tegen antibiotica.
Bij blootstelling aan antibiotica worden gevoelige bacteriën gedood, waardoor er ruimte vrijkomt voor resistente bacteriën die kunnen blijven groeien en zich vermenigvuldigen.
Het merendeel van de in het ziekenhuis opgelopen infecties (nosocomiale ziekten) wordt veroorzaakt door voor antibiotica resistente bacteriën.
| Afkorting | Bacteriën | Resistentie tegen antibiotica |
| MRSA | Methicillineresistente Staphylococcus Aureus | Methicilline |
| Streptococcus pneumoniae (pneumokokken) | Macrolides, Lincosamides | |
| ESBL | Enterobacteriën die extended-spectrum bètalactamasen produceren (Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae enz.) | Cefalosporinen van de 3e generatie, fluorochinolonen en penicillinen |
| CRE | Carbapanemresistente enterobacteriën | Carbapanems |
| VRE | Vancomycineresistente enterokokken (Enterococcus faecalis, Enterococcus faecium) | Vancomycine |
| MRB | Multiresistante bacteriën (Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter) | Bacteriën die van nature resistent zijn aan de meeste antibiotica |
| Anaeroben (Clostridium difficile) | Van nature resistente bacterie |
Wat zijn antimicrobiële middelen ?
Antimicrobiële middelen zijn geneesmiddelen die microben bestrijden:
- antibacteriële middelen of antibiotica tegen bacteriën (longontstekingen, pyelonefritis, tuberculose, enz.)
- antivirale middelen tegen virussen (griep, hiv, herpes)
- antimycotica tegen schimmels (Candida)
- antiparasitica tegen parasieten (malaria).
Virussen, parasieten en schimmels kunnen ook resistent worden tegen antimicrobiële middelen
Desinfectantia en antiseptica
Sommige antimicrobiële middelen werken in op alle microben, maar dan tijdelijk:
- desinfecerende middelen zijn voor inerte materialen (oppervlakken, instrumenten)
- antiseptica zijn voor levende weefsels (huid, slijmvliezen).