Sciensano verzamelt informatie over het aantal mensen met een diagnose van tekenencefalitis in België en over de plaats van infectie (land waar de persoon naartoe is gereisd). We verzamelen ook informatie over de circulatie van het virus bij dieren en over gebieden met een risico op tekenbeten in het land, en we bestuderen de interactie tussen het virus, teken en verschillende dierlijke gastheren.
Surveillance van de ziekte bij de mens
De dienst Epidemiologie van infectieziekten van Sciensano beschrijft de epidemiologie van tekenencefalitis (TBE) in België, volgt de epidemiologie van de ziekte in Europa op, en beoordeelt het risico dat deze ziekte voor België zou kunnen voorstellen. Daarvoor wordt samengewerkt met het nationaal referentiecentrum (NRC), dat instaat voor de diagnose van de ziekte bij de mens (Instituut voor Tropische Geneeskunde).
De resultaten van de epidemiologische surveillance van TBE in België worden beschreven in een jaarlijks rapport, zie bij „Wetenschappelijke rapporten”.
Surveillance van de circulatie van het TBE-virus bij dieren
Sinds 2009 hebben het laboratorium „Virale ziekten” en de eenheid voor exotische en vectoroverdraagbare ziekten van Sciensano verschillende seroprevalentiestudies (met behulp van enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA), gevolgd door een seroneutralisatietest (SNT) ter bevestiging) uitgevoerd naar TBEV-infectie in teken en dierlijke gastheren. Serologische studies kunnen worden gebruikt om te bepalen of de onderzochte dierpopulaties op een bepaald moment in hun leven in contact zijn geweest met het virus. Deze studies maken het mogelijk om de aanwezigheid en verspreiding van TBEV in België te monitoren, wat nuttig is voor verschillende gezondheidsautoriteiten om het potentiële risico voor mensen in verschillende regio’s en lokale ecosystemen in België te beoordelen.
Afhankelijk van de onderzochte diersoort werden verschillende prevalentiecijfers gerapporteerd, variërend van 0,11% bij honden in 2009 (België) tot 9,27% bij everzwijnen in 2019/2020 (Vlaanderen). De resultaten van deze laatste studie suggereren een toename van de TBEV-prevalentie in de afgelopen tien jaar, hoewel deze toename ook gerelateerd kan zijn aan een andere diagnostische opzet. Dit moet dus verder besturdeerd worden via monitoring, gebaseerd op dezelfde methodologie en labtechnieken.
In totaal werden er sinds 2017 ongeveer 3.000 teken, verwijderd van mensen en dieren of verzameld door middel van flagging, getest op TBEV met behulp van PCR-technieken, die allemaal negatief waren.
Het laboratorium voor „Virale Ziekten” en de eenheid voor exotische en vectoroverdraagbare ziekten voeren ook experimentele studies uit om de interactie tussen TBEV en teken en TBEV en natuurlijke gastheren (knaagdieren, schapen) te analyseren.
In kaart brengen van risicogebieden voor tekenbeten
TekenNet is een burgerplatform opgericht in 2015, door de dienst Epidemiologie van Infectieziekten van Sciensano. Het laat burgers toe om tekenbeten op mensen die in België zijn opgelopen, te melden via een website of een app voor mobiele telefoon. Het doel van het project is om de blootstelling van de Belgische bevolking aan tekenbeten in de tijd en ruimte op te volgen. Op basis van die gegevens kan Sciensano de tijdsperiode en de geografische risicozones van hogere tekenactiviteit in België beter in kaart brengen, waardoor mensen die mogelijk worden blootgesteld aan tekenbeten preventieve maatregelen kunnen nemen.