PRIMISTRA - Gevaarskarakterisering van stoffen die migreren uit bedrukte papieren en kartonnen voedingscontactmaterialen: Een prioriteitsstrategie op basis van genotoxisch potentieel

Steeds meer voedselcontaminatiecrisissen zijn het gevolg van de migratie van componenten van bedrukte papieren en kartonnen voedingscontactmaterialen (FCM) in voedsel en dranken. Op Europees niveau is er geen geharmoniseerde regelgeving voor dit FCM-type, met als gevolg dat duizenden niet officieel geëvalueerde stoffen gebruikt kunnen worden voor drukinkten en karton voor voedselcontacttoepassingen.

Aangezien de uitvoering van uitgebreide veiligheidsstudies voor duizenden chemicaliën onmogelijk is op korte termijn, had het PRIMISTRA-project een prioriteitsstrategie ontwikkeld om uit dit grote aantal chemicaliën deze te vinden die het grootste risico voor de menselijke gezondheid vormen. De screening richtte zich op genotoxiciteit, een belangrijk toxicologisch eindpunt dat routinematig wordt onderzocht in veiligheidsevaluaties op basis van zijn bevestigde relatie met een aantal negatieve uitkomsten op de menselijke gezondheid, waaronder kanker. Om ethische redenen en in lijn met de huidige verschuiving naar reductie, verfijning en vervanging van dierstudies (3R-concept), werd de prioriteitsrangschikking uitgevoerd met behulp van alternatieve testmethodes voor dierproeven. Naast het combineren van in-silico voorspellingen en in-vitro experimenten werden bestaande literatuurgegevens verzameld om de stoffen verder te prioriteren om een uitgebreid overzicht te krijgen van hun veiligheidsevaluatiestatus. Zo konden stoffen in bedrukte papieren en kartonnen FCM worden ingedeeld volgens de waarschijnlijkheid dat ze genetische schade veroorzaken. Voor de stoffen met hoge prioriteit hebben we zeer dringend diepgaande veiligheidsevaluaties en gegevens nodig over hun migratie uit en daadwerkelijk gebruik in FCM.

Het PRIMISTRA-project maakte het daardoor mogelijk om de beschikbare middelen en tijd efficiënt toe te wijzen aan de verbindingen die de meeste zorgen baren. Hoewel het project gericht was op het beperken van de blootstelling van de consument aan potentieel schadelijke stoffen die in bedrukte papieren en kartonnen FCM kunnen worden gebruikt, kan de ontwikkelde strategie ook worden toegepast om een ​​aantal andere groepen van stoffen te prioriteren, bijvoorbeeld industriële chemicaliën waarvoor geen (recente) veiligheidsevaluatie beschikbaar is.

Meerwaarde op wetenschappelijk niveau

Het PRIMISTRA project heeft stoffen geïdentificeerd die in geprint papier- en kartonne voedingscontactmaterialen kunnen gebruikt worden en zeer zorgwekkend zijn voor de gezondheid door hun potentieel om genetische schade aan te richten. Bovendien heeft de ontwikkelde strategie ervoor gezorgd dat er een eerste veiligheidsrangschikking beschikbaar is van alle stoffen die opgelijst zijn voor hun gebruik in deze (en waarschijnlijk ook andere) FCM type(s). Daarnaast kan de huidige strategie gebruikt worden voor de prioriteitsbepaling van verschillende andere stoffe verzamelingen. De resultaten die in dit project verkregen werden, vertegenwoordigen niet enkel een grote verzameling van genotoxische data van een groot aantal chemische stoffen, maar toont ook de waarde van (de combinatie van) in silico voorspellingstoepassingen, in vitro methodes en literatuur gegevensbronnen voor prioriteitsbepalingstoepassingen. De PRIMISTRA dataset levert ook een uitgebreid overzicht van de evaluatie status van geprint papier en karton FCM stoffen. 

Meerwaarde voor de volksgezondheid

Het resultaat van het PRIMISTRA project voorziet belangrijke informatie over de veiligheidsbezorgdheid die geassocieerd is met stoffen die in geprint papier en karton FCM gebruikt kunnen worden. Deze kennis kan gebruikt worden om passende veiligheidsmarges toe te passen om potentiële gezondheidsrisico’s voor de consumentenpopulatie te verkleinen (vb. verbod op gebruik van stoffen).