Voedseltoxi-infecties

Om voedsel(toxi-)infecties (VTI) te voorkomen, dienen de hygiënevoorschriften en de koude- en warmteketen te worden gerespecteerd. Als u vermoedt dat een levensmiddel de oorzaak van een VTI is, bewaar het dan koel en neem contact op met het FAVV: pointcontact@afsca.be of 0800 13 550. Neem contact op met uw huisarts als de symptomen aanhouden of verergeren. 

Wat is een voedsel(toxi-)infectie (VTI)?

Opgelet! Voedsel(toxi-)infecties (VTI) worden in de volksmond “voedselvergiftigingen” genoemd. In feite zijn voedselvergiftigingen een specifieke vorm van VTI, de vorm die door toxines wordt veroorzaakt.

Een VTI is een gebeurtenis waarbij een of meerdere personen symptomen vertonen die waarschijnlijk worden veroorzaakt door het drinken van water of eten van voedsel dat besmet is door micro-organismen of door hun toxines. 

VTI’s omvatten: 

  • voedselinfecties: inname van levende micro-organismen die in de menselijke darmen gedijen en het spijsverteringsstelsel verstoren; de eerste symptomen verschijnen 8 uur tot een paar dagen na het eten ervan (diarree, buikpijn en koorts)
  • voedselvergiftigingen: inname van bacteriële toxines die reeds in het voedingsmiddel aanwezig zijn; de symptomen verschijnen doorgaans sneller, meestal binnen de 6 uur na de maaltijd (misselijkheid, braken)
  • voedseltoxi-infecties: inname van micro-organismen via een besmet voedingsmiddel, die zich in de menselijke darmen ontwikkelen en toxines in situ produceren.

WIST U DAT? Andere stoffen ook VTI’s kunnen veroorzaken. Mariene biotoxines in schelpdieren als gevolg van giftige algen deel uitmaken van chemische contaminanten en ook voedselvergiftiging kunnen veroorzaken (diarree, braken en zenuwaandoeningen). De histamine die in vis, noten, vlees en andere voedingsmiddelen wordt aangetroffen en door microbiële fermentatie (wijn, worsten, augurken) wordt verkregen, allergische symptomen (roodheid, jeuk, hoofdpijn, duizeligheid) en maag-darmproblemen kan veroorzaken. 

Collectieve voedsel(toxi-)infecties (CVTI)

Eén of meer mensen kunnen ziek worden door het gebruik van hetzelfde product.

We spreken van collectieve voedsel(toxi-)infectie (CVTI) als er ten minste 2 gevallen zijn met dezelfde symptomen (meestal gastro-intestinaal) die aan dezelfde voedselbron kunnen worden toegeschreven. 

Wanneer iemand ziek wordt, is het belangrijk om de huisarts te waarschuwen om deze VTI’s beter onder controle te kunnen houden. Wanneer meerdere soortgelijke gevallen worden gerapporteerd, zal het gemakkelijker zijn om de bron van de VTI te identificeren en de verspreiding ervan te voorkomen. 

Overzichtstabel van micro-organismen, hun toxines, symptomen en risicovoedingsmiddelen

Micro-organismen of toxines Incubatie Symptomen Risicovoedingsmiddelen
Salmonella 6 tot 72 uur
  • Diarree
  • Koorts 
  • Rillingen
  • Hoofdpijn
  • Buikkrampen
  • Braken
Duur: 2 tot 3 dagen en langer
  • Gevogelte
  • Bereidingen op basis van rauwe eieren
  • Varkensvlees
  • Zuivelproducten
  • Chocolade
Campylobacter jejuni en coli 1 tot 5 dagen
  • Maagkrampen
  • Diarree 
  • Spierpijn
  • Hoofdpijn
  • Koorts
  • Misselijkheid
Duur: 7 tot 10 dagen
  • Gevogelte
  • Rauwe melk
Escherichia coli 3 tot 9 dagen
  • Hemorragische colitis (waterige, bloederige diarree)
  • Hemolytisch en uremisch syndroom (bloederige diarree, nierinsufficiëntie, dood)

Duur: >1 week

  • Rundergehakt
  • Rauwe melk
  • Kaas op basis van rauwe melk
  • Gekiemde zaden
Yersinia enterocolitica
  
  
3 tot 7 dagen
  • Syndroom van gastro-enterocolitis
  • Acute waterige diarree
  • Koorts
  • Hoofdpijn
  • Pseudo-appendicitis
  • Gewrichtsontstekingen
  • Varkensvlees
  • Varkensgehakt
  • Melk
  • Water
Histamine Enkele minuten tot enkele uren
  • Rode vlekken in het gezicht
  • Gezwollen gezicht
  • Misselijkheid
  • Braken
  • Diarree
  • Hoofdpijn
  • Duizeligheid
  • Pepersmaak in de mond
  • Branderig gevoel in de keel
  • Jeuk
  • Huidtintelingen
  • Hartkloppingen
  • Tonijn
  • Ansjovis
  • Makreel
  • Sardines
Vibrio parahaemolyticus 12 uur
  •  
  • Gastro-enteritis (Waterige diarree
  • buikkrampen, soms misselijkheid, braken, koorts en hoofdpijn)
  • Rauwe of onvoldoende gekookte vis en schaal- en schelpdieren
Shigella 12 tot 50 uur
  • Buikkrampen
  • Bloederige, etterige of slijmerige diarree
  • Schaaldieren
  • Groenten
  • Water
  • Door mensen gemanipuleerde voedingsmiddelen
Toxines van de Staphylococcus aureus 
  
2 tot 4 uur
  • Misselijkheid
  • Hevig braken
  • Bloeddrukval
  • Buikpijn
  • Koorts    
  • Melkkaas
  • IJs
  • Gevogelte
  • Vleesbereidingen
  • Fijne vleeswaren
  • Vis
  • Bereide maaltijden
  • Gebak
  • (door mensen gemanipuleerde voedingsmiddelen)
Emetisch toxine Bacillus cereus 1 tot 5 uur
  • Braken
  • Zetmeelproducten 
  • Rijst
  • Pasta
  • Aardappelbereidingen
Diarreetoxines van Bacillus cereus    
     
 
8 tot 16 uur
  • Diarree
  • Buikkrampen  
Eiwitrijke producten:
  • Zuivelproducten
  • Poedermelk
  • Stoofvlees
  • Aromatische kruiden
  • Gekruide voedingswaren
Toxines van Clostridium perfringens 
         
 8 tot 24 uur 
  • Plotse kolieken
  • Diarree
  • Goedaardige kortdurende aandoening 
  • Na bereiding onvoldoende gekoelde voedingswaren
  • Bereide gerechten (op basis van vlees)
Toxines van Clostridium botulinum (Botulisme)      
    
12 tot 48 uur
  • Dubbel zien
  • Dorst
  • Constipatie
  • Duizeligheid
  • Slik- en spraakproblemen
  • Ademhalingsproblemen
  • Verlamming
  • Dood
  • Conserven en thuis in bokaal ingelegde voedingswaren (slecht gesteriliseerd)
  • Vis
  • Honing
  • Fijne vleeswaren (niet met nitriet behandeld)

Mariene biotoxines: amnestische toxines (ASP)        

 

2 tot 48 uur Onmiddellijke symptomen (2 tot 24 uur):
  • Diarree 
  • Misselijkheid 
  • Braken 
  • Buikpijn 
  • Hoofdpijn

Later optredende symptomen (24 tot 48 uur):

  • Desoriëntatie
  • Geheugenverlies
  • Hersenschade
  • Convulsies
  • Coma die fataal kan aflopen
  • Tweekleppige weekdieren
Mariene biotoxines: lipofiele toxines (DSP) 0,5 tot 3 uur
  • Diarree
  • Misselijkheid
  • Braken
  • Buikpijn
  • Rillingen

Secundaire problemen zoals hoofdpijn, duizeligheid, koorts en tachycardie wordt ook soms waargenomen

  • Tweekleppige weekdieren
Mariene biotoxines: paralyserende toxines (PSP) 0,5 tot 2 uur
  • Gevoelloosheid van de lippen, het gezicht of de armen en de benen
  • Hoofdpijn
  • Misselijkheid
  • Tweekleppige weekdieren
Norovirus 24 tot 48 uur
  • Plotse diarree
  • Braken
  • Buikkrampen
  • Hoofdpijn
  • Milde koorts
  • Schaaldieren
  • Weekdieren
  • (Door mensen gemanipuleerde voedingsmiddelen)
  • Rood fruit en smoothies

Het voornaamste doel van de surveillance van voedsel(toxi-)infecties is hun oorsprong te achterhalen en preventieve maatregelen te kunnen nemen om andere gevallen te voorkomen.

QR code

QR code for this page URL

Contacten

Evenementen

Er zijn momenteel geen evenementen gekoppeld aan dit gezondheidsonderwerp