Duidelijke campagnes gunstig voor vroegtijdige opsporing ziekten
Duidelijke boodschappen en makkelijk uit te voeren acties doen de bevolking deelnemen aan de vroegtijdige opsporing van ziekten. Dat doet het 3de deel van de Gezondheidsenquête van Sciensano, het Belgisch instituut voor gezondheid, althans vermoeden. Zo geven sinds de vorige ondervraging in 2013 3 keer zoveel Vlamingen in de leeftijdsgroep van 50 tot 74 jaar aan dat ze zich hebben laten testen op dikkedarmkanker. Niet geheel toevallig was ook in die periode het programma voor de opsporing van dikkedarmkanker volop aan de gang in Vlaanderen met de stoelgangtest.
Opsporing dikkedarmkanker verdriedubbeld in Vlaanderen
“In het Vlaams Gewest geven 3 keer zoveel mensen in de leeftijdsgroep van 50 tot 74 jaar aan dat ze zich hebben laten testen op dikkedarmkanker sinds de vorige ondervraging in 2013. Dit heeft wellicht te maken met het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker”, zegt Stefaan Demarest, onderzoeker bij Sciensano. In het kader van dit onderzoek kunnen personen van 53 tot 74 jaar een stoelgangtest laten uitvoeren met een screeningskit die ze thuis ontvangen hebben. Het staal wordt daarna gratis getest in het labo. In de komende jaren wordt de doelgroep nog verruimd en maken ook personen vanaf de leeftijd van 50 jaar deel uit van het onderzoek. “Volgens de vorige Gezondheidsenquête van 2013, liet 16,2% van de mensen in de leeftijdsgroep van 50 tot 74 jaar zich testen op dikkedarmkanker en volgens de nieuwste Gezondheidsenquête van Sciensano is dat voor 2018 maar liefst 48,1%”, gaat Stefaan Demarest verder.
Alle regio’s in België hebben een bevolkingsonderzoek voor dikkedarmkanker, maar ze hanteren een andere strategie. In het Waals gewest bijvoorbeeld, waar het bevolkingsonderzoek startte in 2009, steeg het aantal mensen dat aangaf zich te hebben laten testen van 16,4% naar 19,4% tussen 2013 en 2018. Met de nieuwe campagne die daar afgelopen september door Agence pour une Vie de Qualité (AViQ) werd gelanceerd, lijkt er ook verbetering op komst in deze regio. Iedereen van 50 tot 74 jaar kan nu online of telefonisch een screeningskit aanvragen.
Ook Brussel startte in oktober 2018 met een eigen screeningsprogramma voor dikkedarmkanker. Brusselaars kunnen na het ontvangen van een uitnodiging hun Colotest, gelanceerd door Brumammo, gaan ophalen bij een van de deelnemende apothekers.
Minder mammografieën en stabiel aantal uitstrijkjes
“Door risicogroepen doelgericht te contacteren, kunnen cardiovasculaire ziekten, borst-, baarmoeder- en dikkedarmkanker vroeger worden opgespoord”, legt Stefaan Demarest uit. Uit de Gezondheidsenquête 2018 blijken ook de volgende gegevens:
- Het aantal vrouwen (in België van 50 tot 69 jaar) dat aangaf dat ze de laatste 2 jaar een mammografie hebben laten uitvoeren daalde tussen 2013 en 2018 (67,3% in 2018 tegenover 75,5% in 2013).
- Het aantal vrouwen (in België van 20 tot 69 jaar) dat aangaf de laatste 3 jaar een uitstrijkje te hebben laten nemen, is tussen 2013 en 2018 stabiel gebleven (ongeveer 68% in 2013 en 2018).
- De vaccinatie tegen pneumokokken (die hersenvliesontsteking en longontsteking veroorzaken en vooral voorkomen als extra complicatie bij griep) maakt nog geen onderdeel uit van de Belgische routine. Minder dan 1 op 10 risicopersonen gaf aan in de afgelopen 5 jaar te zijn gevaccineerd tegen pneumokokken.
- Het aantal vrouwen (in België, in de leeftijd van 10 tot 44 jaar) dat aangaf ten minste 1 keer te zijn gevaccineerd voor het humaan papillomavirus steeg tussen 2013 en 2018 (van 17,8% in 2013 tot 26,4% in 2018).
- Ondanks de uitgebreide griepcampagne, gaf maar 46,2% van de risicopersonen aan in de vorige vaccinatieperiode te zijn ingeënt. Daarbij is België nog ver verwijderd van de 75%-doelstelling die internationale organisaties aanbevelen.
Beperkte kennis over gezondheid vraagt om meer gerichte campagnes…
“Uit de Gezondheidsenquête 2018 leren we dat 33,4% van de inwoners nog onvoldoende weet hoe zij informatie over hun gezondheid kunnen vinden en toepassen”, legt Stefaan Demarest uit. Sciensano is daarom voorstander van meer campagnes gericht aan risicogroepen en kwetsbare groepen, om hen op een begrijpelijke en laagdrempelige manier de nodige informatie te bezorgen. In dat kader bewijzen campagnes, zoals de stoelgangtest om dikkedarmkanker op te sporen, dus hun nut: het gaat hier om een campagne gericht aan een risicogroep, met een actie die ze makkelijk zelf thuis kunnen uitvoeren.
…en ‘Mijngezondheid.be’ als bron voor betrouwbare gezondheidsinformatie
Om de kennis en gezondheidsvaardigheden een duwtje in de rug te geven, werd vorig jaar de portaalsite Mijngezondheid (www.mijngezondheid.be) opgericht. “Dat overkoepelend portaal brengt gezondheidsinformatie samen die momenteel verspreid zit over verschillende websites, zoals persoonlijke medische gegevens, algemene informatie of lopende bevolkingsonderzoeken en campagnes”, zegt Maggie De Block, minister van Volksgezondheid. Uit de Gezondheidsenquête 2018 blijkt nog maar eens dat alle investeringen in gezondheidsvaardigheden welkom zijn.
Raadpleeg de volledige rapporten van deel 3 van de Gezondheidsenquête 2018.
U kan eveneens de specifieke resultaten voor bepaalde doelgroepen opzoeken via de interactieve tool.