Vandaag worden opnieuw resultaten van de eerste nationale gezondheidsenquête in België sinds de covid-19-pandemie gepubliceerd. Daarbij is er veel aandacht voor elementen van de levensstijl die de gezondheid kunnen beïnvloeden, zoals roken, alcohol en lichaamsbeweging, maar ook voor vaccins en kankerscreening. Het onderzoek brengt ook voor het eerst het schermgebruik in kaart.
Een aantal positieve tendensen valt op. Zo is het aantal volwassenen dat volgens de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie aan voldoende lichaamsbeweging doet in de vrije tijd, gestegen tot 34,9% in 2023-24 (30,1% in 2018). Daarbij scoren mannen, jongvolwassenen en mensen met een hoger opleidingsniveau het best en dat is goed, omdat zij een belangrijke risicogroep zijn voor langdurig zitten. Het aantal mensen dat minstens een dag per week met de fiets naar het werk gaat, is gestegen naar 33,6% (29,3% in 2018). Ook hier scoren mannen, jongeren en mensen met een hoger opleidingsniveau het best.
Daar staat tegenover dat het schermgebruik erg hoog is. Niet minder dan zeven op de tien inwoners van België ouder dan 15 kijken elke dag minstens twee uur tv of video. Tv- of videokijken neemt toe met de leeftijd, terwijl gebruik van sociale media juist afneemt met de leeftijd. In het algemeen hebben jongeren en mensen met een lager opleidingsniveau meer schermtijd.
Ook op het vlak van tabaksgebruik blijft ons land vooruitgang boeken. Het aantal mensen dat dagelijks rookt, is gedaald tot 12,8% (15,4% in 2018). Van die dagelijkse rokers geeft 36% ook aan het komende jaar te willen stoppen met roken. Tegelijk maakt de e-sigaret verder opgang: 6% van de bevolking (vanaf 15 jaar) gebruikt nu e-sigaretten (4% in 2018). Dat komt hoofdzakelijk door de toename bij jongeren: 17% van hen gebruikt e-sigaretten, 6% zelfs dagelijks.
Het aantal mensen dat elke dag alcohol drinkt, is gedaald naar 7,7% (9,7% in 2018). Toch is het algemene alcoholgebruik in België niet even sterk verminderd. De daling wordt afgezwakt door mensen die niet elke dag drinken, maar meer alcohol gebruiken op de dagen dat ze wel drinken. 9,9% van de bevolking (ouder dan 15) geeft aan dat ze het voorbije jaar alcoholgerelateerde problemen hebben gehad, een stijging ten opzichte van 2018 (7%).
De inspanningen om de screening op darmkanker te verbeteren, hebben resultaat opgeleverd: ons land haalt met 64,5% nu de internationale normen voor deze screening. Dat is nog niet het geval voor borstkanker en baarmoederhalskanker. Een belangrijk aandachtspunt is dat het onderzoek aantoont dat mensen met een lager opleidingsniveau zich minder vaak laten screenen.
Meer mensen uit de risicogroepen hebben zich het voorbije seizoen laten vaccineren tegen griep; alleen in Wallonië is dit cijfer gedaald. De cijfers voor vaccinatie tegen pneumokokken (die onder meer longontsteking kunnen veroorzaken), en tegen humaan papillomavirus (HPV, dat onder meer baarmoederhalskanker en peniskanker kan veroorzaken) zijn sterk gestegen. 46% van de meisjes en vrouwen tussen 10 en 44 jaar is nu ingeënt tegen HPV (26,4% in 2018). Sinds 2019 wordt dat vaccin ook aan jongens aangeboden. 14,1% procent van de jongens en mannen is nu gevaccineerd tegen HPV.
Ongeveer om de vijf jaar organiseert Sciensano een grote gezondheidsbevraging in België. Nu worden de resultaten over gewichtsstatus, lichaamsbeweging, voedingsgewoonten, alcoholgebruik, roken en e-sigaretten, druggebruik, kansspelen, schermgebruik, seksuele gezondheid, kankerscreening, vaccinatie, en gezondheidsvaardigheden gepubliceerd. Later dit jaar volgen nog resultaten over andere gezondheidsdomeinen. Omdat het onderzoek gebaseerd is op een bevraging op één specifiek moment, is het niet mogelijk om conclusies over oorzakelijke verbanden te trekken.