Uit de resultaten van de meest recente campagne blijkt dat gezondheidswerkers de regels van een goede handhygiëne steeds beter toepassen. Over de hele lijn is een verbetering tegenover de voorgaande campagnes zichtbaar.
Maggie De Block, minister van Volksgezondheid: “Elk jaar lopen naar schatting ruim 100.000 patiënten in het ziekenhuis een infectie op, onder meer door een gebrekkige handhygiëne bij zorgverleners. Het belang van een goede handhygiëne valt dan ook onmogelijk te overschatten. Het goede nieuws is dat de sensibiliseringscampagnes van de overheid aanslaan: dankzij de laatste campagne steeg het aantal zorgverleners dat er een goede handhygiëne op nahoudt in het ziekenhuis van 71,6% naar 78%. Dat is goed, maar het kan en moet nog beter! Daarom zullen we onze “Operatie Schone Handen” blijven voortzetten, tot de patiënt kan rekenen op een perfect rapport.”
Infecties opgelopen tijdens een verblijf in een ziekenhuis of woonzorgcentrum, kortweg zorginfecties, kunnen een probleem vormen voor verzwakte patiënten. Een goede handhygiëne bij gezondheidswerkers is de belangrijkste factor om dergelijke infecties te voorkomen. Daarom financiert en organiseert de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, samen met de Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid (BAPCOC, Belgian Antibiotic Policy Coordination Committee), al sinds 2004 regelmatig campagnes om dit onder de aandacht van de gezondheidswerkers te brengen.
Vandaag publiceert het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) de resultaten van de campagne die in 2016-2017 liep en waarvoor het Federaal Platform voor Ziekenhuishygiëne, het WIV, de Association Belge des Infirmiers en Hygiène Hospitalière (ABIHH, Belgische Vereniging voor de Verpleegkundige-ziekenhuishygiënisten), de Belgian Infection Control Society (BICS, Belgische Vereniging voor Infectiepreventie) en het Nationale Verbond van Katholieke Vlaamse Verpleegkundigen (NVKVV) de handen in elkaar sloegen. De 7e campagne was gericht op de actieve betrokkenheid van de patiënt, haar/zijn familie en de ziekenhuisdirecties (aangemoedigd door een brief van de federale Minister van Volksgezondheid, Maggie De Block), met als slogan “Samen infecties vermijden!”
Goede handhygiëne: steeds meer verankerd in de zorg
Om het effect van de handhygiënecampagne te kunnen meten, wordt vóór en ná de campagne gekeken in hoeveel procent van de situaties waar handhygiëneregels in acht genomen moeten worden, dit ook effectief gebeurt. Tijdens deze 7e nationale campagne steeg de toepassing van de indicaties van handhygiëne (handhygiënecompliantie) bij gezondheidswerkers van 71,6% naar 78%. Deze stijging is in dezelfde grootteorde als die van de voorgaande campagnes.
“Naast het directe effect op korte termijn, zien we ook een verbetering in het blijvende effect van de opeenvolgende handhygiënecampagnes”, zegt Dr. Boudewijn Catry van het WIV. “Sinds de eerste opmetingen in 2005 steeg het percentage van een goede toepassing van handhygiëne aan het begin van elke nationale campagne van 49,6% naar 71,6%. Goede handhygiëne wordt dus steeds meer een gewoonte bij gezondheidswerkers.”
Verpleegkundigen koplopers op vlak van handhygiëne
De toepassing van goede handhygiëne verschilt volgens de doelgroep. Net zoals in de vorige campagnes laten de verpleegkundigen (80,4%) de beste resultaten optekenen. Ze worden op de voet gevolgd door de kinesitherapeuten (78,5%) en de zorgkundigen (78,2%). De artsen klokten af op 72,9%. Bij alle beroepsgroepen steeg de toepassing van goede handhygiëne gemiddeld met ongeveer 7,5 %, maar de artsen maakten de grootste sprong: +12,3%.
Handhygiëne vóór contact met de patiënt kan beter
“Een goede handhygiëne ná contact met de patiënt is voor gezondheidswerkers duidelijk evidenter dan vóór contact met de patiënt”, zegt Dr. Boudewijn Catry. “Na contact zien we dat in 82,3% van de gevallen de juiste handhygiënemaatregelen worden toegepast. Vóór contact ligt dat merkelijk lager (68,9%). Nochtans is dat minstens even belangrijk om verspreiding van zorginfecties te helpen voorkomen.”
Lange mouwen hebben afgedaan
Om een goede handhygiëne te kunnen toepassen moet aan een aantal basisvereisten voldaan zijn. Zo kunnen gezondheidswerkers tijdens hun dienst beter geen juwelen, ringen en horloges dragen en moeten ze zorgen voor propere en korte nagels. Een ander, minder bekend feit is dat kleding met lange mouwen moet worden vermeden om overdracht van ziekteverwekkers tussen patiënten via die weg te voorkomen. Tijdens deze 7e handhygiënecampagne werd tevens vastgesteld dat na sensibilisatie opmerkelijk minder vaak lange mouwen werden geobserveerd.
Globaal bekeken zijn de resultaten van de 7e campagne heel bemoedigend. Over de hele lijn is een verbetering tegenover de voorgaande campagnes zichtbaar. Niettemin verdienen sommige aspecten in de volgende campagnes extra aandacht. Zo kan bijvoorbeeld nog meer ingezet worden op het belang van handhygiëne vóór contact met de patiënt.
Tenslotte kadert dit initiatief in de werelddag handhygiëne van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) op 5 mei 2018.