Ook België moet voldoen aan WGO-richtlijnen
In 2018 ontwikkelden ongeveer 570.000 vrouwen wereldwijd baarmoederhalskanker en 311.000 vrouwen stierven aan de ziekte. Dat blijkt uit een studie die Sciensano met de steun van Stichting tegen Kanker uitvoerde in samenwerking met het International Agency for Research on Cancer (IARC). In België kregen 640 vrouwen in 2018 te horen dat ze baarmoederhalskanker hebben en 235 vrouwen stierven aan de ziekte. Daarmee is baarmoederhalskanker de 4de belangrijkste kanker voor jonge vrouwen in ons land. Sciensano roept op tot een georganiseerde screening in alle landsdelen.
Screening bepaalt het aantal gevallen
Van de 570.000 vrouwen die wereldwijd met baarmoederhalskanker te kampen hebben, komt bijna 85 % van de gevallen uit lage-inkomenslanden. De socio-economische toestand van een land beïnvloedt het aantal baarmoederhalskankers: hoe rijker een land, hoe minder baarmoederhalskanker er voorkomt. In landen met een goede screening (zoals Noord-Amerika, West-Europa, Nieuw-Zeeland en Australië) is het aantal baarmoederhalskankers doorgaans lager dan in vergelijkbare landen die er niet in slagen om de screening op een effectieve manier te organiseren.
“In België krijgt bijna 1% van alle vrouwen baarmoederhalskanker voor haar 75ste verjaardag. Van alle vrouwelijke kankers in ons land is 2 % baarmoederhalskanker. Zo komt baarmoederhalskanker op de 14de plaats van alle vrouwelijke kankers in België. Bij jonge vrouwen van 25 tot 44 jaar is het echter de 4de belangrijkste kanker”, zegt Marc Arbyn van de unit Kankerepidemiologie, Kankercentrum van Sciensano en eerste auteur van deze studie.
Studie is het wereldwijd referentiepunt
Deze studie van Sciensano en IARC vormt een beeld van aantal gevallen van baarmoederhalskanker en aantal overlijdens door baarmoederhalskanker in de wereld. Het humaan papillomavirus (HPV) is de belangrijkste oorzaak van deze kanker. In 2018 lanceerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) een wereldwijde oproep om een einde te maken van baarmoederhalskanker als een probleem voor de volksgezondheid. De ambitie is om de preventie van baarmoederhalskanker te verbeteren door tegen 2030 minstens:
- 90 % van de meisjes te vaccineren tegen de leeftijd van 15 jaar,
- 70 % van de vrouwen van 35 tot 45 jaar 2 keer te screenen,
- 90 % van gevonden letsels die wijzen op een voorloper van baarmoederhalskanker direct te behandelen.
“Het WGO-initiatief kan ervoor zorgen dat baarmoederhalskanker in deze eeuw wereldwijd een zeldzame ziekte wordt. Met deze studie ondersteunen we de WGO-oproep naar alle landen van de wereld – dus ook België – om kosteneffectieve en geïntegreerde preventie aan te bieden gebaseerd op HPV-vaccinatie en HPV-screening”, zegt Marc Arbyn van Sciensano.
Dr Didier Vander Steichel, Algemeen Directeur van Stichting tegen Kanker, licht toe: “Stichting tegen Kanker trok 20.000 euro uit ter ondersteuning van de studie “Impact of Human Papillomavirus vaccination on cervical cancer incidence” van Marc Arbyn en medewerkers. De Stichting investeert in onderzoek zodat we vooruitgang kunnen boeken in de strijd tegen kanker. Deze studie is belangrijk bij de strijd tegen baarmoederhalskanker en wijst op de noodzaak van een integrale aanpak van preventie door vaccinatie en screening.”
België heeft nood aan een geüniformeerd programma
In België zijn de regio’s verantwoordelijk voor de georganiseerde preventie van baarmoederhalskanker. Zo is er in Vlaanderen:
- een officieel opsporingsprogramma, waarbij alle vrouwen van 25 tot en met 64 jaar aangemoedigd worden om elke drie jaar een uitstrijkje te laten nemen.
- een gratis HPV-vaccinatie in het 1ste middelbaar voor meisjes, met een vaccinatiegraad van meer dan 80%. Deze gratis vaccinatie werd recent uitgebreid naar jongens.
In Wallonië en Brussel:
- is er momenteel nog geen officieel opsporingsprogramma, maar is de aanvraag om ermee van start te gaan lopende. In afwachting zijn er wel sensibiliseringscampagnes.
- is een HPV-vaccinatie gratis in het 2de middelbaar voor meisjes, met een vaccinatiegraad van 30%. Deze gratis vaccinatie werd recent uitgebreid naar jongens.
Daarnaast is er in het hele land een opportunistische HPV-vaccinatie van meisjes van 12-18 jaar die nog niet zijn gevaccineerd in het kader van regionale vaccinatieprogramma’s. Opportunistisch betekent dat het initiatief komt van het meisje zelf, haar ouders of van de arts. Deze opportunistische vaccinatie wordt grotendeels terugbetaald door de federale overheid, maar vereist nog een bijdrage van de ouders van het meisje. Bovendien betaalt de federale overheid de afname en lezing van het driejaarlijks uitstrijkje (screening naar baarmoederhalskanker) volledig terug.
“De verschillen tussen de regio’s illustreren dat België nood heeft aan een geïntegreerde aanpak voor zowel screening als HPV-vaccinatie in alle delen van het land. Momenteel zijn er 3 vaccinatiescenario’s: de Vlaamse schoolvaccinatie, de Waalse schoolvaccinatie en de opportunistische vaccinatie en zijn er asymmetrische inspanningen voor de screening. Sciensano raadt aan om in samenwerking met alle betrokken partijen de WGO-oproep te beantwoorden. Alleen zo zal België de WGO-doelstellingen kunnen halen”, verduidelijkt Marc Arbyn van Sciensano.
Hier vindt u meer informatie over vaccinatie tegen baarmoederhalskanker.
Lees de volledige studie die werd gepubliceerd in The Lancet.