Sinds de introductie van de e-sigaret in België, is dit elektronisch apparaat niet meer weg te denken uit het straatbeeld. De voorbije jaren is de wettelijke context rond de e-sigaret duidelijker geworden, onder meer door het Koninklijk Besluit van 28 oktober 2016, waarin Europese Tobacco Product Directive (TPD) werd opgenomen. Sciensano onderzocht in samenwerking met de VUB, in het kader van de doctoraat van Sophia Barhdadi, of de wetgeving m.b.t. de e-sigaret een impact heeft op de kwaliteit van e-vloeistoffen die op de Belgische markt beschikbaar zijn. Daaruit blijkt dat dit KB een positief effect heeft, maar dat er nog altijd schadelijke e-vloeistoffen verkrijgbaar zijn waarmee de wetgeving geen rekening houdt.
Meer duidelijkheid in de wetgeving
Volgens het Koninklijk Besluit van 28 oktober 2018, waarin ook de herziene Europese Tobacco Product Directive (TPD) werd opgenomen, moeten e-sigaretten die nicotine bevatten aan onder andere volgende eisen voldoen:
- De navulverpakkingen mogen maximum 10 ml e-vloeistof bevatten
- De navulling voor eenmalig gebruik, de zogenaamde ‘pods’, mogen maximum 2 ml bevatten
- Het nicotinegehalte mag niet meer dan 20 mg/ml bedragen
- Sommige additieven zoals taurine, cafeïne, vitamines en kleurstoffen zijn verboden
- De verpakking moet een aantal verplichte zaken vermelden, en ook een bijsluiter met veiligheidsvoorschriften
- De verkoop van e-sigaretten en e-vloeistoffen via internet is verboden in ons land
- B2B-verkoop op afstand en de verkoop van e-vloeistoffen zonder nicotine zijn wel toegelaten
Dat Koninklijk besluit legt dezelfde regels op voor e-sigaretten als voor tabak over etikettering, reclame en verkoop aan minderjarigen.
Chemische samenstelling e-vloeistoffen onder de loep genomen
Sciensano onderzocht welke invloed de wijzigingen in deze regelgeving hebben gehad op de kwaliteit van e-vloeistoffen beschikbaar op de Belgische markt. “Daarvoor hebben we gekeken naar de chemische samenstelling van de e-vloeistoffen”, zegt Sophia Barhdadi, onderzoekster bij Sciensano. “We onderzochten stalen voor en na de implementatie van het Koninklijk Besluit van 28 oktober 2018, om zo de impact ervan te meten van de inhoud van de e-vloeistoffen.”
In totaal werden 246 e-vloeistoffen gekocht vóór (2013-2016) en na (2017-2018) de herziene TPD. Daarvan kwamen 159 stalen uit Belgische vapeshops, 23 werden online gekocht, 3 waren zelfgemaakte stalen en 61 waren in beslag genomen stalen door het Federaal Agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten (FAGG). De stalen werden onderzocht op aanwezigheid van:
- Nicotine
- Aan nicotine gerelateerde onzuiverheden
- Vluchtige organische stoffen (VOS), een groep koolwaterstoffen die makkelijk verdampen
- Cafeïne, taurine
- En de schadelijke smaakstoffen diacetyl en acetylpropionyl
Wetgeving heeft positief effect op kwaliteit van e-vloeistoffen
De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat de kwaliteit van e-vloeistoffen is verbeterd na de implementatie van de herziene TPD:
- De nicotinelabels geven meer correcte informatie weer. Er zijn minder verschillen in de feitelijke nicotineconcentratie en de concentratie die staat aangegeven op het etiket.
- In de stalen van 2017-2018 werden geen gevaarlijke vluchtige organische stoffen teruggevonden (tegenover 10% in 2016),
- In 2018 werd in 5% van de stalen cafeïne teruggevonden, tegenover 16% in 2017,
- De smaakstoffen diacetyl en acetylpropionyl waren ook minder aanwezig in e-vloeistoffen met een zoete of boterachtige smaak, zoals cake, karamel of popcorn. (55% in 2017 tegenover 27% in 2018).
De beslissing om in ons land de online verkoop van e-sigaretten en benodigdheden te verbieden, is meer dan gegrond. “We vonden meer onzuiverheden in e-vloeistoffen die online werden verkocht. De e-vloeistoffen die we kochten uit geregistreerde vapeshops, waren van betere kwaliteit”, legt Sophia Barhdadi, wetenschapster bij Sciensano, uit.
Wat is de volgende stap?
Hoewel deze studie duidelijk de goede effecten van de Europese Tobacco Product Directive en het KB 28/10/2016 aantoont, kan de wet die het gebruik van de e-sigaret reguleert nog worden aangepast. “Deze wetgeving is momenteel nog te vaag. Ze legt enkel beperkingen op voor de aanwezigheid van nicotine in e-vloeistoffen. Andere stoffen zijn niet expliciet verboden, waardoor we ze nog vaak terugvinden. Het gaat dan om onzuiverheden van nicotine, vluchtige organische stoffen en de smaakstoffen diacetyl en acetylpropionyl. Deze smaakstoffen zijn veilig in voeding, maar kunnen wel schadelijk zijn wanneer ze langdurig worden ingeademd”, concludeert Sophia Barhdadi van Sciensano.