Sciensano staat in voor de epidemiologische surveillance van rickettsiosen in België. Daarvoor verzamelen we gegevens via verschillende surveillancesystemen. Deze laten toe om het voorkomen van de ziekte te beschrijven, trends in de tijd op te volgen en mogelijke risicofactoren voor besmetting te identificeren.
Rickettsiose
Rickettsiose
Rickettsiosen zijn vectoroverdraagbare aandoeningen veroorzaakt door bacteriën van het geslacht Rickettsia. De symptomen van rickettsiosen kunnen sterk verschillen al naargelang het bacteriële species en de patiënt zelf. De meest gekende rickettsiose is waarschijnlijk vlektyfus. Tot op heden zijn alle in België vastgestelde rickettsiosen reisgebonden.
Groepen van rickettsiosen
Algemeen kunnen we rickettsiosen onderverdelen in 3 groepen:
- De vlekkenkoortsgroep, veroorzaakt door minstens 18 verschillende species en voornamelijk overgedragen worden door teken.
- De tyfusgroep, waartoe epidemische en endemische vlektyfus behoren. Epidemische vlektyfus wordt veroorzaakt door de bacterie Rickettsia prowazekii en overgedragen door kleerluizen. Endemische vlektyfus of muriene tyfus wordt veroorzaakt door de bacterie Rickettsia typhi en overgedragen door rattenvlooien.
- De scrubtyfusgroep, veroorzaakt door Orientia tsutsugamushi. Deze bacterie wordt tegenwoordig als een nieuw geslacht beschouwd, maar de ziekten worden nog vaak tot de rickettsiosen gerekend. Overdracht gebeurt door mijten.
Symptomen
De symptomen van rickettsiosen kunnen sterk verschillen al naargelang het species en de patiënt. In de meeste gevallen wordt de patiënt zo’n 1 à 2 weken na de infectie ziek.
De belangrijkste symptomen zijn koorts en algemeen onwelzijn. Dit kan gepaard gaan met huiduitslag, een necrotische wonde op de plaats van inoculatie en plaatselijke opgezwollen lymfeklieren.
Transmissie
De meeste rickettsiosen worden overgedragen door vectoren via de huid (vlooien, luizen, mijten en teken), maar soms vindt overdracht plaats door inademing van de bacterie of via het bindvlies. Besmetting van mens op mens vindt niet plaats.
Diagnose
Diagnose van rickettsiosen is gebaseerd op serologische testen of op de detectie van genetisch materiaal door PCR.
Behandeling
Rickettsiosen worden behandeld met antibiotica.
Risicogroepen en preventie
Aangezien er tot op heden geen autochtone gevallen vastgesteld zijn in België, zijn personen die contact hebben gehad met de mogelijke vectoren in een endemisch gebied de voornaamste risicogroep.
Contact met de vectoren vermijden in endemische gebieden is dan ook de voornaamste preventiestrategie.