Waterpokken is een zeer besmettelijke en zeer vaak voorkomende ziekte, die wordt veroorzaakt door het varicellazostervirus. In de meeste Europese landen heeft 90% van de bevolking jonger dan 15 jaar reeds waterpokken gehad. Personen in goede gezondheid krijgen zelden complicaties.
Zona is een reactivering van het varicellazostervirus, die pijnlijke huiduitslag veroorzaakt in een of twee afgebakende zones van het lichaam. De meest voorkomende complicatie van zona is postherpetische neuralgie, d.w.z. pijn die na de huiduitslag nog drie maanden tot meerdere maanden of jaren aanhoudt.
Waterpokken is een doorgaans goedaardige ziekte die zeer besmettelijk is en zeer vaak voorkomt. Ze wordt veroorzaakt door het varicellazostervirus (VZV).
Na een incubatietijd van 10 tot 21 dagen manifesteert de infectie zich met koorts en zich snel vormende, jeukende huiduitslag over het hele lichaam. Waterpokken duren 1 tot 2 weken.
In de meeste Europese landen zonder algemene vaccinatie heeft 90% van de bevolking jonger dan 15 jaar reeds waterpokken gehad. In België heeft naar schatting 80% van de kinderen van 5 jaar en meer dan 90% van de kinderen van 10 jaar reeds waterpokken gehad.
Na de waterpokken blijft het varicellazostervirus latent aanwezig in de gevoelige zenuwklieren. Het virus kan echter worden gereactiveerd en pijnlijke huiduitslag veroorzaken in een à twee afgebakende zones van het lichaam. Dat noemen we zona of gordelroos. Zona duurt doorgaans minder dan 2 weken, maar na de huiduitslag kan de patiënt pijn blijven voelen. Als de pijn meer dan 3 maanden na de huiduitslag aanhoudt, heeft men het over postherpetische neuralgie. Deze kan maanden en zelfs jaren aanhouden.
De waterpokken worden overgedragen via aerogene transmissie (microspeekseldruppeltjes) en via direct contact met de vloeistof in de blaasjes. De waterpokken kunnen ook worden overgedragen via contact met het vloeistof in de blaasjes van iemand met zona.
De diagnose van waterpokken en zona wordt voornamelijk gesteld op basis van klinische presentatie (kenmerkende huiduitslag). Een labotest (PCR) is echter nodig om het virus te detecteren bij bepaalde complicaties, zoals neurologische aantasting. Doorgaans is er geen behandeling nodig voor waterpokken en zona. Voor bepaalde risicogroepen of complicaties kan een antivirale behandeling nodig zijn.
In België is vaccinatie tegen de waterpokken alleen aangewezen voor bepaalde risicogroepen (zie advies van de Hoge Gezondheidsraad). Volledige vaccinatie bestaat uit twee doses van een levend verzwakt vaccin dat goede bescherming biedt.
Er bestaan 2 vaccins tegen zona:
Waterpokken zijn doorgaans goedaardig. Er bestaan echter ernstige vormen, met name bij de volgende risicogroepen:
Het is ook niet uitgesloten dat er complicaties optreden na waterpokken bij personen die in perfecte gezondheid verkeren.
De voornaamste complicaties van waterpokken zijn bacteriële superinfectie, met name van de huid, longontsteking, neurologische aantasting (encefalitis, cerebellitis …), hepatitis enz.
Hogere leeftijd en een verzwakt immuunsysteem vormen risicofactoren voor complicaties van zona. Toch kunnen bepaalde complicaties, zoals postherpetische neuralgie, ook voorkomen zonder deze gevoeligheidsfactoren.
Andere, veel zeldzamere complicaties zijn mogelijk, zoals encefalitis, bacteriële superinfectie van de huid, aantasting van het zicht of het gehoor enz.
