Ziekenhuizen in België leveren heel wat inspanningen om infecties te vermijden die een patiënt tijdens een ziekenhuisopname kan oplopen. Dat blijkt uit onderzoek van Sciensano, het Belgisch instituut voor gezondheid, dat het programma om zorginfecties in ziekenhuizen tegen te gaan onder de loep neemt op basis van kwaliteitsindicatoren. Zo’n programma is belangrijk om het aantal zorginfecties tegen te gaan.
Beter gewapend tegen zorginfecties
Voor dit onderzoek gebruikt Sciensano de indicatoren die werden ontwikkeld door BAPCOC, de Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid. “Met deze kwaliteitsindicatoren analyseren we in welke mate de programma’s om infecties tijdens een ziekenhuisopname te vermijden in ziekenhuizen tegemoetkomen aan wat BAPCOC vandaag als referentie stelt. Daaruit blijkt dat 84% van de ziekenhuizen in België deze indicatoren heel goed naleeft”, legt Sara Dequeker, onderzoekster bij Sciensano uit. Daarnaast blijkt dat sinds het begin van dit project in 2013 ziekenhuizen steeds meer inspanningen leveren en middelen inzetten om zorginfecties te vermijden.
In 2017 werd het aantal indicatoren uitgebreid. Sinds 2017 zijn heel wat verbeteringen zichtbaar, voornamelijk op het gebied van uitgevoerde audits. Tijdens zo’n audit wordt bekeken of de aanwezige procedures en richtlijnen in de zorg ook correct worden uitgevoerd. De hoogste stijging is terug te vinden bij het aantal ziekenhuizen dat audits uitvoert:
- voor het beperken van wondinfecties na een operatie (van 34% in 2017 naar 55% in 2018)
- voor de plaatsing en zorg van centraal veneuze katheters (van 54% in 2017 naar 76% in 2018)
- ter preventie van overdracht van micro-organismen door screening (van 45% in 2017 naar 70% in 2018). Bij een screening worden patiënten die (nog) geen symptomen vertonen getest op de aanwezigheid van bepaalde micro-organismen, zodat eventuele maatregelen kunnen worden genomen en behandelingen zo snel mogelijk kunnen worden gestart.
- ter preventie van overdracht van micro-organismen via contact, via druppels of via de lucht (van 53% in 2017 naar 80% in 2018).
- voor het naleven van de procedure bij de opname van gekende MDRO-dragers (van 39% in 2017 naar 68% in 2018). MDRO-dragers zijn patiënten die een resistente bacterie of een bacterie waartegen antibiotica niet meer gevoelig zijn bij zich dragen.
Soorten indicatoren
Sciensano onderzoekt Belgische ziekenhuizen vanuit 4 invalshoeken:
- Organisatie-indicatoren onderzoeken onder andere of er een algemeen strategisch plan is om zorginfecties tegen te gaan en of er vergaderingen plaatsvinden over zorginfecties.
- Middelen-indicatoren onderzoeken welke middelen ziekenhuizen hebben om zorginfecties te voorkomen en te bestrijden, zoals onder andere het aantal ziekenhuishygiënisten en opleidingen over ziekenhuishygiëne.
- Activiteiten-indicatoren onderzoeken bijvoorbeeld de aanwezigheid van procedures en toezicht om zorginfecties tegen te gaan.
- Proces-indicatoren onderzoeken bijvoorbeeld de consumptie van handalcohol.
Werkpunten
Ondanks de goede scores van de Belgische ziekenhuizen, vindt Sciensano dat er nog ruimte is voor verbetering. “Aan de ziekenhuizen willen we vooral meegeven dat ze zo moeten blijven verder doen. Ze zijn goed bezig, maar moeten zeker hun programma’s om zorginfecties te vermijden blijven opvolgen aan de hand van deze kwaliteitsindicatoren”, vertelt Sara Dequeker. Er is vooral nog ruimte tot verbetering voor de indicatoren over het organiseren van audits die de naleving van aanwezige procedures controleren en de indicatoren die de infecties op de intensieve zorgen en van infecties van wonden na operaties onderzoeken.
Daarnaast geeft Sciensano aan BAPCOC en de onderzoekers mee om de indicatoren te blijven verfijnen. Zo kunnen ze de belangrijkste aspecten van infectiepreventie en de kwaliteit hiervan binnen ziekenhuizen blijven evalueren. Aan het beleid raadt Sciensano vooral aan om dit project te blijven ondersteunen en om een externe kwaliteitscontrole op te zetten om de verzamelde gegevens te valideren. Daarnaast ziet Sciensano het nut in het her-evalueren en eventueel aanpassen van de huidige wetgeving over het personeel dat voorzien is voor het tegengaan en controleren van infecties bij ziekenhuisopname in functie van de huidige noden.