Mentale gezondheid blijft een grote uitdaging in België, blijkt uit de Gezondheidsenquête van Sciensano. Zowel het algemeen mentaal welzijn als psychische aandoeningen, zoals angststoornissen en depressie, zijn de voorbije twintig jaar verslechterd. Om het tij te keren, zullen maatregelen nodig zijn, in het bijzonder voor de kwetsbaarste groepen.
Hoewel zes Belgen op tien een goede geestelijke gezondheid blijft genieten, melden meer mensen stress, slaapproblemen door zorgen, en vermoeidheid. Het zijn symptomen van groeiende problemen op vlak van mentale gezondheid.
Eén persoon op tien zegt erg ontevreden te zijn met zijn of haar leven, één op vijf is pessimistisch over zijn of haar toekomst. Deze problemen zijn in het algemeen groter bij vrouwen, en bij mensen met een lager opleidings- of inkomensniveau. De cijfers zijn het minst goed in Wallonië, waar ze nog zijn verslechterd. In Vlaanderen zijn de cijfers nog steeds het beste, maar daar is de achteruitgang het grootste. In de regio Brussel zijn de cijfers stabiel.
Ook psychische aandoeningen nemen toe. Algemene angstgevoelens treffen nu 13% van de bevolking (11% in 2018). Het aantal Belgen met een depressie is gestegen van naar 13% (9% in 2018). Zelfmoordgedachten kennen met 6% slechts een lichte stijging, maar het aantal zelfmoordpogingen is wel toegenomen, van twee op duizend naar zes op duizend. De kwetsbaarste groep zijn jongeren tussen 15 en 24 jaar: bijna één op vier van hen lijdt aan een angststoornis en/of depressie, en bij hen komen ook eetstoornissen en zelfmoordpogingen vaker voor.
Problemen met het mentaal welzijn en psychische aandoeningen worden al twintig jaar opgevolgd, maar de situatie lijkt niet te verbeteren. Ander onderzoek van Sciensano, zoals de BELHEALTH-studie, heeft aangetoond dat factoren als eenzaamheid en een gebrek aan sociale contacten een belangrijke rol spelen, omdat ze een sterk negatieve invloed hebben op de mentale gezondheid. Mensen die alleen leven of een lager opleidingsniveau hebben, ervaren bovendien vaker gevoelens van eenzaamheid en sociaal isolement. Ook grote crisissen, zoals de economische crisis, de COVID-19-pandemie en het onzekere politieke klimaat op internationaal niveau, spelen mogelijk een rol.
Deze cijfers tonen hoe problemen met mentaal welzijn steeds sterker aanwezig zijn in België. Ze benadrukken de nood aan maatregelen op verschillende vlakken: er moet meer werk gemaakt worden van preventie en van betere toegang tot psychologische hulp, in het bijzonder voor de meest kwetsbare groepen: vrouwen, jongeren, en mensen in een sociaal zwakke positie.
Denk je aan zelfmoord en heb je nood aan een gesprek, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be.
Deze cijfers zijn niet gebaseerd op klinische diagnoses, maar op zelfrapportering van symptomen volgens internationaal vastgelegde lijsten. De onderzoeken naar subjectief welbevinden en psychische stoornissen maken deel uit van het luik Geestelijke Gezondheid van de Gezondheidsenquête, waarvan het derde en laatste deel op 28 oktober 2025 gepubliceerd wordt. De twee andere luiken die nu gepubliceerd zijn, behandelen de Gezondheidsdiensten en Gezondheid en Samenleving. Eerder dit jaar werden al de rapporten over Gezondheidsstatus en levenskwaliteit, Gezondheidsdeterminanten, en Preventie gepubliceerd. De resultaten van BELHEALTH zijn ook online beschikbaar.