49% van de Belgische bevolking heeft overgewicht, waarvan 18% obesitas. Dat blijkt uit de Voedselconsumptiepeiling van Sciensano uitgevoerd in 2022-2023. Dat cijfer is onveranderd gebleven in vergelijking met dat uit 2014-2015 bij de vorige peiling. Bijna een derde van de bevolking van 10 jaar en ouder probeert af te vallen, onder hen gebruikt 21% gevaarlijke methoden om gewicht te verliezen. Volgens Sciensano komen problemen die te maken hebben met gewicht nog te veel voor en moet het beleid zich meer toespitsen op het verminderen van deze gezondheidsrisico’s.
Een groot deel van onze bevolking heeft een gewicht dat gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. 49% van de Belgische bevolking van 3 jaar en ouder heeft overgewicht, waarvan 18% obesitas. De voorgenoemde cijfers komen voort uit de berekening van de BMI (Body Mass Index), maar worden bevestigd door de berekening van de middelomtrek en de middelomtrek/lengteverhouding van de Belgische bevolking. 22% van de Belgische bevolking heeft een middelomtrek die wordt gedefinieerd als een hoog gezondheidsrisico en 35% loopt een zeer hoog gezondheidsrisico. Als we kijken naar de middelomtrek/lengteverhouding heeft 59% van de Belgische bevolking een verhoogd gezondheidsrisico.
Ouderen, mannen en laaggeschoolden hebben vaker overgewicht
Hoe ouder we worden, hoe meer kans we hebben op overgewicht. Ouderen hebben de grootste kans op een verhoogd BMI, een te hoge middelomtrek en een te hoge middelomtrek/lengteverhouding. Bij de 65-plussers heeft 71% overgewicht (inclusief obesitas), 83% heeft een middelomtrek die wijst op een hoog tot zeer hoog gezondheidsrisico en heeft 89% een middelomtrek/lengteverhouding gerelateerd aan abdominale obesitas.
Mannen van 40-64 jaar en 65 jaar en ouder hebben meer kans op overgewicht (66% en 80%) dan vrouwen (56% en 64%) in diezelfde leeftijdscategorieën. Volwassen mannen lopen ook een hoger gezondheidsrisico wanneer we kijken naar de middelomtrek/lengteverhouding in vergelijking met vrouwen.
56% van de laaggeschoolden hebben overgewicht (inclusief obesitas), vergeleken met 36% bij de hooggeschoolden. Dezelfde trend gaat op na berekening van de middelomtrek en de middelomtrek/lengteverhouding.
Regionale verschillen
Vlaanderen scoort beter op het gebied van gewichtsstatusindicatoren gerelateerd aan verhoogde gezondheidsrisico’s. In Wallonië heeft 22% obesitas, in Vlaanderen 16%. Het aandeel personen met een verhoogd gezondheidsrisico door een te hoge middelomtrek en middelomtrek/lengteverhouding is hoger in Brussel dan in Vlaanderen.
Algemeen genomen blijft de gewichtsstatus onveranderd als we de nieuwe cijfers vergelijken met de cijfers uit de Voedselconsumptiepeiling in 2014-2015. “Als we kijken naar de middelomtrek, zien we wel een daling van 35% naar 30% van de personen met een heel hoog gezondheidsrisico in Vlaanderen. In Wallonië zijn er minder personen met overgewicht (45%) vergeleken met 2014-2015 (50%) en zijn er minder personen met een hoog gezondheidsrisico door hun middelomtrek/lengteverhouding (56% vergeleken met 61% in 2014-2015)”, voegt Isabelle Moyersoen, onderzoeker bij Sciensano, hieraan toe.
Hoe en waarom willen we gewicht verliezen?
In de Belgische bevolking van 10 jaar en ouder
- probeert 28% gewicht te verliezen,
- probeert 44% hun gewicht te behouden,
- probeert 4% bij te komen in gewicht,
- maakt 24% zich geen zorgen over hun gewicht.
Meer vrouwen (31%) dan mannen (24%) proberen gewicht te verliezen. Het zijn meestal mensen van 18 tot 39 jaar (31%) en 40 tot 64 jaar (35%) die gewicht proberen te verliezen. Bij 65-plussers waar we de hoogste prevalentie van overgewicht zien, wenst slechts 21% gewicht te verliezen.
“Als we gewicht willen verliezen, doen de meeste mensen dat door hun eetgewoonten aan te passen. De helft van de mensen die aangeeft gewicht te willen verliezen, gaat meer sporten en een derde eet minder. Een vijfde gebruikt daarvoor gevaarlijke manieren, zoals roken, laxeermiddelen en vasten gedurende 24 uur of langer”, zegt Isabelle Moyersoen. Slechts 8% probeert gewicht te verliezen met behulp van een professional. 89% van de mensen die gewicht wilt verliezen, geeft aan het op eigen initiatief te doen. 18% doet het omdat het werd aangeraden door een dokter, specialist of diëtist, 14% werd beïnvloed door vrienden en familie.
13% van de Belgische bevolking tussen 10 en 64 jaar heeft symptomen van een eetstoornis. Bij de 10- tot 17-jarigen is dat 18% van de meisjes, vergeleken met 7% bij de jongens. Bij de adolescenten van 10 tot 17 jaar is het percentage in Vlaanderen gestegen van 4% in 2014-2015 naar 9% in 2022-2023.
Deze eerste resultaten van de Voedselconsumptiepeiling onderstrepen dat problemen die te maken hebben met gewicht veel voorkomen onder de Belgische bevolking. Publieke en politieke autoriteiten zouden nog meer de focus moeten leggen op het verminderen van deze gezondheidsrisico’s.
Lees meer details in het samenvattend rapport van de Voedselconsumptiepeiling