PrEP-gebruik geeft boost aan hiv-preventie
In 2018 daalde het aantal nieuwe hiv-diagnoses met 2 % in vergelijking met 2017. Sciensano, het Belgisch instituut voor gezondheid, registreerde 882 hiv-diagnoses in 2018, wat overeenstemt met gemiddeld 2,4 nieuwe diagnoses per dag. Deze cijfers doen vermoeden dat het gebruik van Pre-Exposure Profylaxis of PrEP, (m.a.w. een preventieve behandeling van mensen die geen hiv hebben, maar die een grote kans lopen op besmetting), positief bijdraagt aan de preventie van hiv en de daling van het aantal gevallen. Terwijl het aantal diagnoses daalt in de traditioneel getroffen groepen, komen er andere groepen bij waarmee preventieprogramma’s rekening moeten houden.
Daling van het aantal hiv-diagnoses zet zich verder
Volgens Sciensano blijft in 2018 het aantal nieuwe hiv-diagnoses voor het 5de jaar op rij dalen, ook al blijft het totaal aantal nieuwe diagnoses hoog. Sensoa reageert voorzichtig positief op de cijfers, maar denkt ook na over de toekomst. Combinatiepreventie is hoe dan ook de sleutel. Deze combinatiepreventie bestaat uit verschillende facetten:
- sensibiliseren rond condoomgebruik en PrEP,
- aansporen tot snel testen na risico’s en
- mensen met hiv meteen behandelen bij een positieve diagnose (zodat het virus niet meer kan doorgegeven worden).
De combinatie van al deze elementen werkt, zoals de cijfers bewijzen.
Minister van Volksgezondheid Maggie De Block: “Hiv is een zeer ernstige aandoening die levenslang gevolgen heeft voor de patiënt. In 2017 heb ik besloten om het preventief gebruik van hiv-remmers terug te betalen om zo het aantal nieuwe infecties te doen dalen. En dat lijkt te lukken: steeds minder mensen lopen een hiv-besmetting op. Dat is natuurlijk zeer goed nieuws, maar we zijn er nog niet. We moeten blijven inzetten op preventie en behandeling om de ziekte verder terug te dringen.”
Gebruik van PrEP is toegevoegde waarde in preventie van hiv
PrEP, de hiv-preventiepil, vervolledigt het preventieaanbod in België. “PrEP draagt bij aan het verminderen van het aantal diagnoses en versterkt het effect van andere middelen voor hiv-preventie. Het gebruik van een condoom, regelmatige tests op hiv, een vroegtijdige behandeling na diagnose voor alle hiv-patiënten en gerichte campagnes blijven van het allergrootste belang. De daling van het aantal diagnoses bij Belgische mannen die seks hebben met mannen is het resultaat van een jarenlange inzet op combinatiepreventie, waaraan PrEP een bijkomende boost geeft”, zegt Jessika Deblonde, wetenschapster bij Sciensano.
Tussen 1 juni 2017 en 31 december 2018 zijn 2.412 personen voor het eerst een PrEP-behandeling opgestart. Iedere maand kwamen er zo’n 100 ‘PrEP starters’ bij. 99% van die personen waren mannen die seks hebben met mannen.
Diagnoses treffen meer divers publiek
De daling van het aantal hiv-diagnoses zet zich voort in de twee meest getroffen populaties, namelijk:
- Mannen die seks hebben met mannen (MSM) met Belgische nationaliteit en
- Heteroseksuele mannen en vrouwen afkomstig van Sub-Saharaans Afrika.
Zowel bij MSM als bij heteroseksuelen is de verdeling van de nationaliteiten langzamerhand gevoelig veranderd. Het aantal diagnoses bij heteroseksuelen uit Sub-Saharaans Afrika neemt gestaag af, maar Sciensano neemt geen daling waar van het aantal hiv-diagnoses bij de andere heteroseksuele populaties. Bij MSM is het aandeel van niet-Belgen even belangrijk geworden als dat van Belgen. “De hiv-epidemie in België treft verschillende populaties en wordt dus jaar na jaar meer divers”, verduidelijkt Jessika Deblonde, wetenschapster bij Sciensano. “Vooral bij MSM uit niet-Europese landen neemt het aantal diagnoses in België nog toe: in 2018 had 13 % van de mannen die seks hebben met mannen een Latijns-Amerikaanse nationaliteit en 10 % een Aziatische nationaliteit.”
Aangepaste preventieprogramma’s
Als we de epidemie onder controle willen houden, moeten we ervoor zorgen dat alle getroffen populaties zich (kunnen) laten testen en behandelen. Preventieprogramma’s zullen dus aandacht moeten besteden om een grotere diversiteit aan populaties te bereiken. “Aangezien hiv in België verschillende populaties treft, bestaat de uitdaging erin de campagneboodschappen en preventie- en teststrategieën te diversifiëren en aan te passen aan verschillende noden”, legt Jessika Deblonde uit.
De campagne ‘Protect, Test, Treat, Repeat’ waarmee Sensoa dit jaar naar de diverse Pride-evenementen trok om mannen die seks hebben met mannen, te sensibiliseren, is alvast een stap in de goede richting. Een beknopte (maar veelzijdige), duidelijke en niet in het Nederlands geformuleerde slogan bereikt ook anderstalige doelgroepen.
Om via het terreinwerk en andere (online) activiteiten anderstaligen nog makkelijker te bereiken, heeft Sensoa meer gedetailleerde gegevens nodig. De komende maanden overlegt Sensoa hierover met collega’s uit Vlaanderen, Brussel, Wallonië en de buurlanden.