Sciensano volgt elk jaar tekenbeten op bij de Belgische bevolking via ‘TekenNet’, een platform voor burgerwetenschap. Met de komst van de lente, roept Sciensano ook dit jaar iedereen op om een opgelopen tekenbeet te melden via de vernieuwde website. In 2022 meldden burgers minder tekenbeten in vergelijking met de voorgaande jaren. Dit kan onder andere het gevolg zijn van de extreme droogte in het voorjaar en de zomer van dat jaar. Sciensano onderzocht ook de aanwezigheid van ziektekiemen in teken die verzameld werden in 2021. Daaruit blijkt dat het percentage teken dat besmet is met de bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken niet gestegen is in vergelijking met de vorige studie in 2017.
Minder tekenbeten in 2022
In 2022 werden er in België 4.918 tekenbeten bij personen gerapporteerd (2.977 in Vlaanderen, 1.877 in Wallonië en 64 in Brussel). Dat zijn er ongeveer de helft minder dan in 2021 (9.935 tekenbeten). Net zoals voorgaande jaren werden in 2022 beduidend meer tekenbeten gemeld in Vlaanderen (60,5%) in vergelijking met Wallonië (38,2%), met het hoogste aantal tekenbeten gemeld in de provincie Antwerpen. Het aantal meldingen in Brussel bleef opnieuw beperkt (1,3%).
Net zoals in de voorgaande jaren lag het aantal tekenbeten per 100.000 inwoners wel hoger in Wallonië dan in Vlaanderen.
Aantal gemelde tekenbeten op een individu per provincie en per regio, uitgedrukt in absoluut aantal en per 100.000 inwoners, januari - december 2022 en vergelijking met gemiddelde aantal tekenbeten per 100.000 inwoners gerapporteerd in de periode 2016 - 2021.
“Het lage aantal gemelde tekenbeten in 2022 kan onder andere het gevolg zijn van de extreme droogte in het voorjaar en de zomer van dat jaar, waarvoor teken zeer gevoelig zijn”, aldus Sciensano-onderzoekster Laurence Geebelen.
Net zoals de voorbije jaren werden de meeste tekenbeten in 2022 opnieuw gemeld in de periode maart tot en met oktober, met een piek in juni. De omstandigheden waarin mensen tekenbeten oplopen blijven ook vergelijkbaar, waarbij beten vooral worden opgelopen tijdens vrijetijdsactiviteiten en in de eigen tuin.
Lees meer in het volledige rapport van tekenbeten in 2022.
10% van de teken die mensen hebben gebeten in België in 2021 was besmet met de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt
Sciensano onderzocht in 2017 voor de eerste maal teken die een mens hadden gebeten op de aanwezigheid van ziektekiemen. Het gezondheidsinstituut herhaalde deze studie in 2021, om eventuele trends in de tijd te kunnen opvolgen, en onderzocht hiervoor 972 teken die burgers inzonden.
Dit zijn de voornaamste resultaten:
- Gemiddeld 10% van de teken was besmet met de bacterie Borrelia burgdorferi s.l., die de ziekte van Lyme of borreliose kan veroorzaken. Een besmette teek draagt de bacterie echter niet per se over. In 2017 was 14% van de teken besmet met de bacterie. We kunnen echter nog niet met zekerheid van een daling spreken, omdat het kan gaan om jaarlijkse verschillen, onder meer door weersomstandigheden.
- Teken besmet met de Borrelia-bacterie werden opnieuw in alle provincies teruggevonden, wat dus betekent dat men overal in België Lyme borreliose kan oplopen.
- Andere onderzochte ziektekiemen die door teken worden overgedragen werden teruggevonden in 1,5% tot 4,7% van de teken, behalve Rickettsia helvetica (waarvan het ziekteverwekkend vermogen nog onduidelijk is), die voorkwam in 13% van de teken.
- Het percentage teken dat in 2021 besmet was met Anaplasma Phagocytophilum en Rickettsia helvetica is gestegen ten opzichte van 2017. Verder onderzoek is nodig om na te gaan of het gaat om jaarlijkse schommelingen of dat er een reële trendwijziging is.
Laurence Geebelen: “Deze resultaten bevestigen opnieuw dat teken die mensen bijten drager kunnen zijn van andere ziektekiemen dan de Borrelia-bacterie en dat artsen dus alert moeten zijn voor mogelijke andere symptomen of klachten na een tekenbeet dan enkel de typische rode kring bij Lyme borreliose.”
Lees meer in het volledige rapport van de tekeninzameling in 2021.
Burgerwetenschappers: “Meld je tekenbeten”
Sciensano roept ook dit jaar iedereen op om een opgelopen tekenbeet te melden via de website www.TekenNet.be. Het platform steekt bovendien in een nieuw jasje zodat het melden van tekenbeten en het bekijken van de resultaten nog gebruiksvriendelijker wordt. Binnenkort komt er ook een nieuwe versie van de mobiele applicatie aan.
Burgerwetenschappers maken echt een verschil. “Via de meldingen kunnen we de blootstelling van de Belgische bevolking aan tekenbeten goed opvolgen in tijd en ruimte en krijgen we een beter inzicht in de factoren die het risico op tekenbeten bij de mens in België bepalen. Deze inzichten laten meer gerichte acties inzake de preventie van tekenbeten en gerelateerde ziekten toe”, concludeert Laurence Geebelen.
Voor meer informatie over de preventie van tekenbeten, kan je terecht op de website Tekenbeten.be van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid.