De nationale surveillance van SARS-CoV-2 in afvalwater omvat ongeveer 45% van de Belgische bevolking. Uit de resultaten van vorige week zien we dat bijna alle 42 behandelde gebieden een dalende trend vertonen in de SARS-CoV-2-circulatie.
Detectie van veranderingen in de SARS-CoV-2 circulatie
De nationale surveillance van SARS-CoV-2 in afvalwater omvat ongeveer 45% van de Belgische bevolking (40% van het Waalse en Vlaamse Gewest en bijna 100% van het Brusselse Gewest) door middel van afvalwatermonsters die tweemaal per week in 42 afvalwaterzuiveringsinstallaties worden afgenomen. Drie laboratoria (spin-off van UNamur „e-Biom”, UAntwerpen, Sciensano) meten de SARS-CoV-2-concentratie in deze afvalwatermonsters. De surveillance geeft een globaal beeld van de SARS-CoV-2-circulatie bij de bevolking en heeft als doel om significante veranderingen op te sporen via een niet-invasieve methode (zonder tussenkomst van de burger).
Er worden 3 categorieën van indicatoren gebruikt om de onderzoeksgebieden van belang te benadrukken en om de wekelijkse evaluatie van de epidemiologische situatie van COVID-19 in België te ondersteunen. Die indicatoren classificeren de onderzoeksgebieden als die waar de SARS-CoV-2-concentratie in 1 week tijd aanzienlijk is toegenomen (“recente toename”), wanneer de SARS-CoV-2-concentratie van de week vrij hoog is (“hogere circulatie”) of wanneer de viruscirculatie een gestage toename vertoont gedurende meer dan 1 week (“gestage toename gedurende 7 dagen of meer”). Aan de hand van deze indicatoren kunnen we ons concentreren op een selectie van onderzoeksgebieden, die samen met de andere indicatoren zoals de positieve gevallen of de ziekenhuisopnames moeten worden besproken. Het onderzoeken van het afvalwater door veranderingen in de viruscirculatie te identificeren draagt bij aan een betere opvolging en een beter begrip van de epidemiologische situatie.
Vorige week werd slechts 1 van de gecontroleerde gebieden (van de 42) aan de „gestage toename” waarschuwingsindicator gekoppeld. Hoewel het gebied dat wordt bestreken door de afvalwaterzuiveringsinstallatie in kwestie de afgelopen 7 dagen een toename van SARS-CoV-2-concentraties heeft laten zien, zijn deze concentraties laag en dicht bij de geschatte kwantificeringslimiet (~ 20 RNA-kopieën/ml). We moeten dit resultaat dus relativeren en de ontwikkeling in de komende weken blijven monitoren. Op provinciaal niveau zien we een globaal dalende trend. In de bijlage onderaan dit persbericht vindt u het percentage inwoners per provincie, dat sterk verschilt per provincie.
Afvalwater — interpretatie in aanvulling met andere indicatoren
Sinds februari 2021 is de evolutie van de virale circulatie in afvalwater over het algemeen consistent met positieve gevallen. Deze correlatie is bijzonder goed tijdens de periode van de 2e golf (september 2020 tot februari 2021). Het is belangrijk om op te merken dat deze overeenkomst verschilt per afvalwaterzuiveringsinstallatie. Sinds februari stellen we vast dat voor ongeveer 15% van deze installaties (6 van de 42) de correlatie minder goed is (R² <0,5). Afvalwateranalyse volgt echter niet dezelfde populatie als klinische surveillance, bijvoorbeeld met meer asymptomatische mensen. Het is dus normaal dat de match niet perfect is. Het voorspellende karakter van de afvalwatermonitoring is nog niet bevestigd voor alle zuiveringsinstallaties, maar de best gecorreleerde gebieden, zoals die van Brussel-Noord, lijken een voorspelling te bevestigen met 3 dagen vooruit op positieve gevallen.
Regionale en provinciale opvolging van de situatie
De waarschuwingsindicatoren hebben vorige week geen zorgwekkende provincie aangeduid. De 3 indicatoren zijn groen, wat betekent dat:
- er een globale dalende trend is in de virale circulatie in afvalwater op schaal van de provincie
- er geen significante stijging is
- de circulatie laag blijft (onder de helft van de waarde van de 3e golf voor elke provincie).
De ruwe data (afvalwatergrafieken per provincie) zijn weergegeven in bijlage onderaan dit persbericht.
Op regionaal niveau stellen we vast dat de 2e en 3e golf ook zichtbaar zijn door het afvalwateronderzoek en globaal overeenkomen met de golven op basis van de positieve diagnostische tests.
Raadpleeg de laatste resultaten van het afvalwateronderzoek: 
bijlage_bij_persbericht_afvalwater_28062021.pdf
Partners
Vlaanderen :
- Aquafin
- UAntwerpen
- LMPH, Departement Biomedische Wetenschappen
- Toxicologisch Centrum, Departement Farmaceutische Wetenschappen
- UGent
- Center for Microbial Ecology and Technology, Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen
- Departement Bioanalyse — Eenheid Farmaceutische Zorg, Faculteit Farmaceutische Wetenshappen
Brussel :
-
Société Bruxelloise de Gestion de l’Eau- Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer — SBGE — BMWB
- Aquiris, gestionnaire de la station d’épuration de Bruxelles-Nord
Wallonië :
- e-biom, spin-off de l’Université de Namur
- Société Publique de Gestion de l’Eau — SPGE
- UNamur – Département de Géographie – Namur Research Institute for Life Sciences (Narilis) — Institute of Life, Earth and Environment (ILEE)
- UCL — Faculté des sciences économiques, sociales, politiques et de communication – Ecole des Sciences économiques — Louvain Institute of Data Analysis and Modeling in economics and statistics (IDAM) — Center for Operations Research and Econometrics (CORE)