Volkoren graanproducten

Last updated on 8-8-2025 by Elise Grimm

Waarom bestuderen we de consumptie van volkoren graanproducten volgens de voedingsaanbevelingen?

Een evenwichtige voeding speelt een belangrijke rol in het behoud en de bevordering van de gezondheid. De Hoge Gezondheidsraad geeft voedingsaanbevelingen op maat van de Belgische bevolking, met als doel ziekte, vroegtijdige sterfte en de algemene ziektelast, die deels veroorzaakt wordt door ongezonde eetgewoonten, te verminderen.
Volkoren graanproducten zijn een belangrijke bron van meervoudige koolhydraten, voedingsvezels, plantaardige eiwitten, vitaminen en mineralen. Ze bevatten voornamelijk vitamine B1 en B3, evenals ijzer, calcium, fosfor, kalium, magnesium en zink. Volkorenbrood is bovendien een goede bron van jodium, mits bereid met gejodeerd zout. Onderzoek toont aan dat volkoren graanproducten de darmgezondheid ondersteunen en in verband worden gebracht met een verlaagd risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en bepaalde vormen van kanker.
De Hoge Gezondheidsraad raadt volwassenen aan om minstens 125 g volkoren graanproducten per dag te consumeren.

Hoe hebben we de consumptie van volkoren graanproducten bestudeerd?

Getrainde interviewers voerden twee niet-opeenvolgende 24-uurs voedingsnavragen uit om alle voedingsmiddelen en dranken te registreren die de deelnemers de vorige dag hadden geconsumeerd. Deze interviews werden op een gestandaardiseerde manier uitgevoerd met behulp van een gespecialiseerd computerprogramma (GloboDiet®).
De inname van volkoren graanproducten werd beoordeeld als gebruikelijke inname (ook wel chronische inname of inname op lange termijn genoemd), wat staat voor de gemiddelde dagelijkse inname op lange termijn. Deze methode houdt rekening met natuurlijke dag-tot-dag variaties in wat en hoeveel mensen eten en geeft een nauwkeuriger beeld van typische voedingsgewoonten in de loop van de tijd. Dit is vooral belangrijk bij het evalueren of een bevolking voldoet aan de voedingsaanbevelingen. Alle innames die in de onderstaande resultaten worden genoemd, hebben betrekking op de gemiddelde gebruikelijke inname, tenzij anders vermeld.
Het statistische programma Statistical Program to Assess habitual Dietary Exposure (SPADE) werd gebruikt om de verdeling van de gebruikelijke inname in te schatten op basis van de kortetermijngegevens die werden verzameld via de 24-uurs voedingsnavragen.
Naast de 24-uursvoedingsnavragen, vulden de respondenten (of de ouders in het geval van kinderen) een voedselfrequentievragenlijst in. Ze werden gevraagd hoe vaak ze een bepaald voedingsmiddel of een bepaalde voedingsgroep in de afgelopen 12 maanden hadden geconsumeerd. De antwoordopties waren: Nooit, minder dan 1 keer per maand, 1-3 keer per maand, 1 keer per week, 2-4 keer per week, 5-6 keer per week, 1 keer per dag, 2-3 keer per dag, meer dan 3 keer per dag. Het percentage van de bevolking dat nooit volkoren graanproducten eet, werd beoordeeld en wordt op deze pagina gepresenteerd, samen met de gemiddelde gebruikelijke inname.
Een gedetailleerde beschrijving van de methodologie is hier beschikbaar.

Wat hebben we opgenomen als ‘volkoren graanproducten’?

Gebaseerd op de voedingsaanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad analyseerden we twee groepen: de conservatievere “volkoren graanproducten” en de bredere groep “volkoren graanproducten (inclusief bruine of meergranen producten)”:
- “Volkoren graanproducten” omvat brood, beschuit, wraps, granen, meel, rijst, pasta en ontbijtgranen die als „volkoren” zijn aangeduid. Het omvat géén bruine of meergranen producten;
- “Volkoren graanproducten (inclusief bruine of meergranen producten)” omvat dezelfde producten als hierboven, maar omvat ook bruine of meergranen producten (zoals bruin of meergranen brood).

Het percentage van de bevolking dat nooit volkoren graanproducten eet, werd berekend op basis van de antwoorden op de volgende items van de voedselfrequentievragenlijst:
- Bruin brood en/of volkoren brood (multigranenbrood);
- Volkoren ontbijtgranen;
- Bruine rijst;
- Volkoren pasta, deegwaren.

BELANGRIJKSTE RESULTATEN

De bevolking van 3 jaar en ouder eet gemiddeld 19 g volkoren graanproducten per dag. Wanneer ook bruine of meergranen producten worden meegerekend, stijgt dit naar 53 g per dag

Slechts 1% van de volwassenen voldoet aan het aanbevolen minimum van 125 g volkoren graanproducten per dag. Wanneer ook bruine of meergranen producten worden meegerekend, stijgt dit naar 8%

Mensen met een laag opleidingsniveau eten minder volkoren graanproducten dan mensen met een hoog opleidingsniveau

Inwoners van Vlaanderen hebben een hogere inname van volkoren graanproducten dan inwoners van Wallonië

Ongeveer de helft van de bevolking eet nooit volkoren ontbijtgranen (57%), volkoren rijst (55%) of volkoren pasta (46%)