Op 27 november 2023 werd in Rome het startsein gegeven voor een nieuw vierjarig project onder de naam Joint Action on Cardiovascular Diseases and Diabetes (JACARDI). Dit initiatief, waarbij ministeries, volksgezondheidsinstanties, niet-gouvernementele organisaties en universiteiten betrokken zijn, is bedoeld om de lidstaten van de Europese Unie (EU) te helpen bij het terugdringen van hart- en vaatziekten, diabetes en daarmee samenhangende risicofactoren, zowel op individueel als op maatschappelijk niveau. Sciensano zal de Belgische deelname aan JACARDI coördineren.
Samen een belangrijke uitdaging voor de volksgezondheid aangaan
Hart- en vaatziekten blijven de belangrijkste doodsoorzaak in de EU en treffen ongeveer 63 miljoen mensen. Ook de prevalentie van diabetes is dramatisch gestegen: het aantal volwassenen met deze aandoening is de afgelopen tien jaar bijna verdubbeld tot 32,3 miljoen in 2019. Deze chronische ziekten vormen een aanzienlijke bedreiging voor de individuele gezondheid en het individuele welzijn, terwijl ze ook de gezondheidszorg overbelasten en de sociale en economische ontwikkeling belemmeren.
Een gecoördineerde Europese respons van ongekende omvang
JACARDI komt naar voren als een verenigd Europees antwoord op het groeiende probleem van hart- en vaatziekten en diabetes. Het project richt zich op de implementatie van bewezen en effectieve praktijken in de behandeling van hart- en vaatziekten en diabetes door de uitvoering van 143 proefprojecten. JACARDI wordt gecoördineerd door het Italiaanse Nationale Gezondheidsinstituut (ISS) en heeft €53 miljoen aan financiering ontvangen van de Europese Commissie.
Bij het initiatief zijn 21 Europese landen betrokken, waaronder Oekraïne, met 76 partners en meer dan 300 deskundigen op het gebied van volksgezondheid.
Doelstellingen voor een blijvende nalatenschap
JACARDI zal oplossingen testen en aanbieden voor het hele traject van de patiënt, inclusief preventie, vroegtijdige opsporing, behandeling, zorg en zelfmanagement, om de volgende doelstellingen te bereiken:
- De gezondheidsvaardigheden verbeteren en de algemene bevolking bewuster maken van hart- en vaatziekten en diabetes.
- Effectieve primaire preventiemaatregelen, screening en verbeterde zorgpaden voor hart- en vaatziekten en diabetes bij hoogrisicogroepen implementeren.
- Zelfmanagementondersteuning en arbeidsparticipatie te verbeteren voor mensen met de diagnose hart- en vaatziekten en diabetes.
- De beschikbaarheid, kwaliteit en toegankelijkheid van gegevens tijdens het hele patiëntentraject te verbeteren.
- Gelijke toegang tot gezondheidsdiensten en informatie te bevorderen, zodat iedereen gelijke kansen heeft, ongeacht taalvaardigheid, vaardigheden, leeftijd of levenssituatie.
Een streven naar een gezondere toekomst
JACARDI betekent een belangrijke stap voorwaarts in de strijd tegen hart- en vaatziekten en diabetes in Europa. De aanpak van JACARDI geeft prioriteit aan het aanpakken van complexe gezondheidsproblemen op inclusieve wijze, met een focus op sociale en commerciële determinanten van gezondheid, culturele diversiteit en gelijkheid. Het project zal de belangrijkste sociale dimensies van ongelijkheid in hart- en vaatziekten en diabetes identificeren en er zal een gemeenschappelijke methodologie worden ontwikkeld voor de uitvoering en evaluatie van de proefprojecten. JACARDI legt de nadruk op lokale en transnationale samenwerking, kennisdeling en toepassing, en onderschrijft duurzame praktijken voor impactvolle resultaten, waaronder effectief co-design tussen wetenschap en beleid.
Verder bevordert het gendergelijkheid in leiderschap op het gebied van de volksgezondheid en pleit het voor een op samenwerking gebaseerd en inclusief bestuursmodel dat jongere generaties meer macht geeft en gezondere, veerkrachtigere en eerlijkere gemeenschappen voor miljoenen Europeanen bevordert.
Nationaal consortium voor implementatie in België
Sciensano zal de Belgische deelname aan JACARDI coördineren. In samenwerking met de Diabetes Liga, KU Leuven en Universiteit Antwerpen zal er de komende 4 jaar gewerkt worden aan verbetering van gebruik van kwalitatieve gegevens, screening, geïntegreerde zorgpaden en digitale tools voor zelfmanagement voor diabetes en hart- en vaatziekten.