Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) heeft na meerdere laboratoriumtesten opnieuw de diagnose van rabiës in een lokale vleermuis vastgesteld (Eptesicus serotinus of laatvlieger). Dit is de tweede keer dat de aanwezigheid van dit atypische rabiësvirus (European Bat Lyssavirus) aangetoond wordt bij deze diersoort in België.
Het verdachte dier werd op 14 oktober 2017 gevonden door iemand in de gemeente Étalle in de provincie Luxemburg. Het werd voor analyse opgestuurd naar het WIV, dat het enige wetenschappelijke instituut is in België dat de diagnose van deze dodelijke virale ziekte kan bevestigen. Het eerste geval werd ongeveer een jaar geleden aangetoond in de gemeente van Bertrix. Afgezien van de twee personen die de vleermuis hanteerden vooraleer deze naar het WIV werd gestuurd en hiervoor zoals gebruikelijk aangepaste veiligheidshandschoenen droegen, werd geen ander contact met mens of dier gerapporteerd. Het is dus aannemelijk dat elk risico op besmetting kan uitgesloten worden.
Voorzorgsmaatregelen en nuttige informatie
De vleermuis is een beschermde diersoort in Europa en vormt zelden een gevaar voor de gezondheid van mens of dier. Het wordt nochtans ten sterkste afgeraden vleermuizen met blote handen aan te raken, zeker als het dier ziek lijkt en tekenen toont van agressie, het niet kan vliegen, herhaaldelijk op de rug valt of willekeurige bewegingen doet.
Het manipuleren van vleermuizen gebeurt best met stevige handschoenen. Mensen die op regelmatige basis in contact komen met vleermuizen of die omwille van professionele redenen meer risico lopen (boswachters, personeel van revalidatiecentra voor wilde dieren, chiropterologen, …) laten zich best op voorhand tegen rabiës vaccineren.
Indien u gebeten werd of in contact kwam met een verdacht dier, contacteert u best zo snel mogelijk een arts of de spoeddiensten. De arts kan dan contact opnemen met:
- Het Instituut voor Tropische geneeskunde voor de medische opvolging na blootstelling aan een verdacht dier (rabiësprofylaxis);
- Het WIV (02 373.31.11), dat via laboratoriumanalyses de diagnose van rabiës kan stellen
Geen geval van rabiës bij de mens in België sinds de jaren dertig
In West-Europa is rabiës vooral een geïmporteerde ziekte. In België dateert het laatste autochtone geval van rabiës bij de mens van vóór 1930. De Wereldgezondheidsorganisatie verklaarde België in 2001 vrij van klassieke rabiës na een doorgedreven orale vaccinatiecampagne onder vossen, die van 1966 tot 1999 zowel reservoir als vector van deze ziekte waren. Sinds de uitroeiing van rabiës bij vossen heeft België slechts twee geïmporteerde gevallen van rabiës gekend (in 2007 en 2008), telkens omwille van een illegaal geïmporteerde hond. Dankzij een intensieve surveillance heeft ons land telkens zes maanden na elk incident zijn rabiësvrije statuut herwonnen. Dit statuut slaat enkel op het klassieke rabiësvirus bij honden en wilde carnivoren en niet op de verwante rabiësvirussen bij vleermuizen.
Rabiës en vleermuizen
Rabiës is een zoönose: een ziekte die van dieren op mensen kan worden overgedragen. De ziekte komt voornamelijk voor bij honden en een aantal wilde carnivoren zoals vossen en wasbeerhonden. De ziekte wordt typisch veroorzaakt door het klassieke rabiësvirus. De enige gekende zoönose die voorkomt bij vleermuizen in België is het atypische rabiësvirus of ‘European Bat Lyssavirus’. Dat is een virus dat nauw verwant is aan het klassieke rabiësvirus en dat dezelfde dodelijke ziekte kan veroorzaken. Het WIV volgt al meerdere decennia het voorkomen van deze virussen bij vleermuizen op. De overdracht van deze ziekte door vleermuizen op mensen is erg zeldzaam, maar een niet behandelde infectie is altijd dodelijk.
Atypische rabiës en huisdieren
De overdracht van atypische rabiës op huisdieren door een beet van een besmette vleermuis is relatief zeldzaam. Zelfs terwijl huisdieren de infectie onderling niet kunnen doorgeven aan elkaar, is het toch belangrijk om enkele specifieke voorzorgsmaatregelen in acht te nemen, voor het geval uw hond of kat een gekwetste of dode vleermuis meebrengt:
- Raak de vleermuis nooit aan met blote handen. Verwittig het WIV (02 373.31.11) om een analyse van de vleermuis aan te vragen;
- Indien uw hond of kat gebeten werd, raadpleeg dan zonder aarzelen uw dierenarts, zodat uw gezelschapsdier een behandeling na blootstelling kan krijgen.