Elk jaar overlijden er in België ruim 9000 personen aan de gevolgen van roken, blijkt uit de recentste bevindingen van Sciensano, het instituut voor gezondheid. Dat komt neer op één overlijden per uur. Ondanks een duidelijke dalende trend in het aantal sterfgevallen door roken, blijven ongelijkheden bestaan, met een grotere impact bij mannen en in Brussel en Wallonië. Op World No Tobacco Day vraagt Sciensano meer aandacht voor de gevolgen van roken.
In het kader van de Belgische nationale ziektelaststudie heeft Sciensano berekend hoeveel mensen er jaarlijks overlijden als gevolg van roken. In 2020 waren er 9413 sterfgevallen gerelateerd aan roken, wat overeenkomt met 7% van alle overlijdens in dat jaar. Hoewel dit nog steeds een aanzienlijk aantal is, is er de laatste jaren een duidelijke neerwaartse trend zichtbaar. Zo waren er in 2013 nog 12 851 sterfgevallen te wijten aan roken, wat overeenkwam met 12% van alle overlijdens in dat jaar.
„Roken verhoogt het risico op een breed scala aan ziekten, waaronder verschillende vormen van kanker en hart- en vaatziekten. De drie belangrijkste aandoeningen die leiden tot overlijden bij rokers zijn longkanker, COPD (rokerslong) en coronaire hartziekten”, verduidelijkt Brecht Devleesschauwer, epidemioloog bij Sciensano. „Ruim de helft van alle longkankersterfgevallen is te wijten aan rookgedrag.”
Belangrijke ongelijkheden in tabaksterfte
Belangrijke ongelijkheden in tabakssterfte komen naar voren uit de nationale cijfers. Drie kwart van alle rookgerelateerde sterfgevallen treft mannen, en dat aantal is door de jaren heen nagenoeg stabiel gebleven. Bovendien zijn er aanzienlijke verschillen tussen de gewesten vastgesteld. Inwoners van Brussel en Wallonië blijken een risico op tabakssterfte te hebben dat ruim 50% hoger ligt dan voor inwoners van Vlaanderen. Ook hier is er geen afname van de ongelijkheden over de tijd waarneembaar.
„Deze ongelijkheden weerspiegelen grotendeels sociale ongelijkheden in rookgedrag. Momenteel wordt een ambitieuze Interfederale strategie nagestreefd om het rookgedrag verder terug te dringen. Een volgende stap in deze plannen moet echter zijn om gedifferentieerde maatregelen te implementeren, zoals gerichte en toegankelijke communicatie-acties en sociale ondersteuning, om de nodige vooruitgang te bekomen bij de groepen die vandaag nog het meest lijden”, concludeert Devleesschauwer.
In een volgende stap zal Sciensano de analyses uitbreiden naar andere vormen van blootstelling aan tabak, zoals passief roken en e-sigaretten. Daarnaast zullen gelijkaardige analyses uitgevoerd worden voor alcoholgebruik en andere belangrijke determinanten van gezondheid. De methodologische ontwikkelingen die leiden tot deze verbeterde monitoring van de ziektelast als gevolg van middelengebruik zijn mede mogelijk gemaakt door het “SUBOD”-project , ondersteund door Belspo.
Analyseer het zelf met onze app
Deze gegevens zijn ook beschikbaar via een applicatie waarmee u zelf aan de slag kan gaan. Zo is het onder meer mogelijk om op een gestandaardiseerde manier de impact van roken te bekijken per gewest, en volgens geslacht, leeftijd en jaar.