In het kort
Welke ziekten komen het meest voor in België? Welke risicofactoren dragen het meest bij tot de totale ziektelast? Hoe evolueert de ziektelast in de loop van de tijd en hoe komen we uit de vergelijking met buurlanden? In een context van toenemende budgettaire beperkingen is een precies antwoord op deze basisvragen meer dan ooit noodzakelijk om de beleidsvorming te informeren. Hoewel diverse gegevensbronnen routinematig gedeeltelijke informatie genereren in verband met de gezondheid in België, ontbreken er samenhangende en vergelijkbare schattingen van de gezondheidsimpact van ziekten, letsels en risicofactoren in België.
Om deze leemte aan te pakken, voert Sciensano een nationale ziektelaststudie uit. Naast het genereren van intern consistente schattingen van sterftecijfer (mortaliteit) of hoe ongezond we zijn (morbiditeit) per leeftijd, geslacht en regio, wordt de ziektelast ook gekwantificeerd met behulp van aan handicap aangepaste levensjaren (Disability Adjusted Life Years of DALY’s). Het gebruik van de DALY stelt ons in staat om een schatting te maken van het aantal verloren levensjaren door vroegtijdig overlijden en het aantal levensjaren met een handicap. Daardoor is een echt vergelijkende rangschikking van de last van diverse ziekten, letsels en risicofactoren mogelijk.
Projectbeschrijving
Het hoofddoel van het volksgezondheidsbeleid is het beschermen en bevorderen van de gezondheid van de bevolking. Daarom is het van cruciaal belang om te begrijpen welke ziekten de grootste bedreiging vormen voor de gezondheid en het welzijn. De relatieve omvang van ziekten in een populatie wordt vaak aangeduid als de „ziektelast”.
Met een vergrijzende bevolking en een stijgend aantal niet-dodelijke ziekten vereist het huidige evidence-based volksgezondheidsbeleid een globale meting van de gezondheid van de bevolking, die morbiditeit en mortaliteit combineert en rekening houdt met de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van het leven. Samenvattende metingen van bevolkingsgezondheid, zoals de aan handicap aangepaste levensjaren (Disability Adjusted Life Years of DALY’s) zijn daarom cruciale statistieken geworden voor het kwantificeren van de ziektelast. DALY’s geven de kloof tot een leven in perfecte gezondheid weer als het aantal potentiële verloren gezonde levensjaren door ziekte en/of vroegtijdige dood.
Schattingen van de ziektelast in België zijn verkrijgbaar uit sporadische internationale en nationale inspanningen. Maar als ziektelast het gezondheidsbeleid in België zou moeten ondersteunen, is een meer systematische aanpak vereist waarin vergelijkbare schattingen worden gegenereerd die hun oorsprong vinden in recente lokale gegevens
Gezien de noodzaak van ziektelastschattingen ter ondersteuning van de besluitvormingsprocessen in de gezondheidssector en de beperkingen van de huidige beschikbare ziektelastschattingen, heeft Sciensano het initiatief genomen om een Belgische nationale ziektelaststudie (Belgian National Burden of Disease Study of BeBOD) te lanceren om een coherent kader te bieden voor routinematige kwantificering van de ziektelast in België met behulp van de DALY-metriek. Het project garandeert gebruik en duurzaamheid, inbedding in de lokale context, methodologische flexibiliteit en vergelijkbaarheid, en capaciteitsopbouw.
BeBOD steunt op routinematige gegevensbronnen om de reële ziektelast in te schatten en de daarmee verband houdende onzekerheden te kwantificeren. De verschillende BeBOD-activiteiten worden stapsgewijs geïmplementeerd en geleidelijk in een hogere versnelling gebracht. De methoden, gegevens en resultaten voor elk van de specifieke stappen worden in gespecialiseerde technische rapporten gedocumenteerd.
Resultaten
De BeBOD-studie genereert een groot aantal schattingen van de ziektelast per oorzaak, leeftijd, geslacht, gewest en jaar. Om deze gedetailleerde schattingen te verkennen, is een reeks interactieve visualisatietools ontwikkeld. Met deze tools kunnen grafieken worden gemaakt van de relatieve bijdrage van verschillende oorzaken, trends in de tijd, vergelijkingen tussen gewesten, patronen per leeftijd en nog veel meer.
De volgende visualisatietools zijn beschikbaar:
schattingen van sterfte en verloren levensjaren voor 131 doodsoorzaken
schattingen van de niet-fatale ziektelast van 57 kankersites
