Met het TabakTalks-project werden voor het eerst rokers en ex-rokers uit Vlaanderen aan het woord gelaten over hun rookgedrag. In eerder onderzoek, beleid en media wordt vaak over rokers gesproken, maar zelden krijgen zij zelf een stem in het debat over roken en rookstop. Dit onderzoek had als doel meer inzicht te krijgen in hun eigen ervaringen, belemmeringen en behoeften.
Rokers zijn zich bewust van de schadelijkheid van roken
De meeste rokers weten vandaag dat roken slecht is voor hun gezondheid, maar blijven roken omwille van andere redenen zoals stressvermindering, afhankelijkheid, en sociale factoren. De veronderstelling dat rokers nog steeds onwetend zijn over gezondheidsrisico’s, wordt tegengesproken.
Stoppen met roken gaat gepaard met complexe belemmeringen
Rokers ervaren diverse obstakels, waaronder sociale druk, angst voor gewichtstoename, mentale uitdagingen zoals uitstelgedrag, en de angst voor mislukking. De steun van naasten en de mogelijkheid van alternatieve activiteiten, zoals sporten, blijken cruciaal bij het overwinnen van deze obstakels.
Rokers ervaren sociale stigma en hebben behoefte aan een minder stigmatiserend beleid
Roken wordt sterk gestigmatiseerd in de samenleving, wat bij rokers kan leiden tot schaamte. Rokers vragen om een rookbeleid dat begrip toont voor de complexiteit van roken en stoppen met roken. Volgens hen zouden campagnes minder veroordelend moeten zijn en meer nadruk moeten leggen op ondersteuning, preventie en het normaliseren van herval als onderdeel van het proces. Meer betaalbare rookstopmiddelen en betere voorlichting over rookvrij worden, zijn essentieel.
De keuzes van rookstopmethoden variëren naargelang persoonlijke voorkeuren en eerdere ervaringen
Er is geen universele aanpak of voorkeursmethode om te stoppen met roken, zo stellen rokers maar ook ex-rokers. Methoden en middelen zoals rookstopmedicatie, e-sigaretten en begeleiding door een tabakoloog hebben zowel voor- als nadelen. Kosten, bijwerkingen, een gebrek aan correcte informatie en een beperkte toegankelijkheid blijven grote struikelblokken. Ook stoppen zonder hulp , dus zonder één van de erkende hulpmiddelen te gebruiken (de manier waarop de meeste ex-rokers stopten), zou meer bespreekbaar gemaakt moeten worden. Deze manier wordt vaak gezien als een persoonlijke overwinning en toont onafhankelijkheid, al vraagt het sterke mentale toewijding en motivatie en hier en daar wat hulp van rookstopapps of zelfhulpgroepen. Ex-rokers geven aan in de toekomst een constructieve rol te willen opnemen bij het succesvol stoppen van de nog overblijvende rokers.
Ontdek meer resultaten in het volledige TabakTalks rapport.