Acrofood - Acrylamide in andere voeding

Last updated on 14-12-2022 by Pierre Daubresse
Projectduur:
oktober 9, 2019
-
juni 30, 2020

In het kort

Bereid, vooral zetmeelhoudend, voedsel zoals aardappelen, chips en frieten, kan acrylamide bevatten. Gezien de waarschijnlijk kankerverwekkende aard van deze contaminant bij de verwerking van voedsel hebben we gegevens nodig over de aanwezigheid van acrylamide in verschillende levensmiddelen. Dit project was gericht op het opvullen van de hiaten in de gegevens voor onderbestudeerde levensmiddelen en het beantwoorden van de vraag of de bereidingswijze en -gewoonten van de Belgische bevolking wel of niet een effect hebben op de vorming van acrylamide.

Projectbeschrijving

Acrylamide is een contaminant in het voedselproces, die in de categorie ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ is ondergebracht en die vrijkomt tijdens het bereiden van vooral, maar niet beperkt tot, zetmeelrijke levensmiddelen. Het doel van dit project was:

  • het onderzoeken van de gegevens over het voorkomen van acrylamide in minder bestudeerde groepen van levensmiddelen
  • het identificeren van de mogelijke levensmiddelencategorieën met abnormaal hoge of onverwachte acrylamideconcentraties
  • het identificeren van de impact van verschillende bereidingsmethoden op het vrijkomen van acrylamide in levensmiddelen en
  • het identificeren van de impact van de verschillende bereidingsgewoonten bij de Belgische bevolking op de aanwezigheid van acrylamide in levensmiddelen. 

Met de verworven kennis werd een meer verfijnde blootstellingsbeoordeling van de Belgische bevolking en het risico voor de gezondheid van de mens van een bepaalde levensmiddelencategorie bepaald.

De levensmiddelencategorieën uit de Aanbeveling (EU) 2019/1888 en de EFSA-oproep van 2019 werden onderzocht. In totaal werden 217 stalen, van pommes duchesse tot olijven, bakkerijproducten, cacaopoeder en koffievervangers, aangekocht op de Belgische markt waarvan het acrylamidegehalte werd bepaald. Om een accurate kwantificering mogelijk te maken, werden gevoelige analysemethoden (LOQ van 20 µg/kg) ontwikkeld en gevalideerd. Na de extractie van acrylamide uit de levensmiddelen en de daaropvolgende reiniging werden de extracten geanalyseerd met vloeistofchromatografie in combinatie met triple quadrupool tandem-massaspectrometrie (LC-MS/MS).

Resultaten

Hoge en onverwachte acrylamideconcentraties

De vastgestelde concentraties waren over het algemeen in overeenstemming met het advies van de EFSA van 2015 en andere wetenschappelijke studies. Sommige levensmiddelengroepen verdienen echter meer aandacht of moeten verder worden onderzocht:

  • zeer hoge acrylamidegehalten, tot 4 keer het voor aardappelchips vastgestelde referentieniveau, werden ontdekt in groentechips
  • zwarte olijven die een oxidatiebehandeling hebben ondergaan, moeten verder worden onderzocht.

Bereidingswijzen

Aan de hand van de in dit project geselecteerde stalen konden de verschillende bereidingswijzen worden vergeleken met betrekking tot de vorming van acrylamide. Wanneer de aardappelproducten werden bereid door frituren, waarbij de op het etiket vermelde bereidingsinstructies werden gevolgd, waren de acrylamideconcentraties tot 25 keer hoger vergeleken met een bereiding in de oven. Op basis van dit onderzoek is aangetoond dat de bereiding moet worden gestopt als het product een ‘gouden kleur’ heeft gekregen. Dit wordt ook aanbevolen in Verordening (EU) 2017/2158 om te voldoen aan het referentieniveau dat is vastgelegd voor soortgelijke levensmiddelen, zoals frieten.

Blootstelling en risicobeoordeling

De analyseresultaten (d.w.z. gemiddelde en hoogste concentratie in elke levensmiddelencategorie) werden gebruikt om de inname van acrylamide via de voeding door de Belgische bevolking te beoordelen door ze te combineren met de resultaten van de laatste Belgische voedselconsumptiepeiling in een bovengrensscenario. In het algemeen kan worden besloten dat de blootstelling aan acrylamide lager is dan de door de EFSA gemelde innamebeoordeling

Vervolgens werden de belangrijkste bijdragers onder de onderzochte levensmiddelen bepaald. Voor alle leeftijdsgroepen is de geschatte inname vooral afkomstig van graan en graanproducten. We leiden hieruit af dat de in het project onderzochte levensmiddelen (voedselgroepen zoals bakkerijproducten, pannenkoeken, verschillende soorten brood, aardappelkroketten) belangrijke bronnen van blootstelling aan acrylamide kunnen zijn.

Tot slot werd het risico van blootstelling aan acrylamide via de voeding geëvalueerd voor de Belgische bevolking. Aangezien acrylamide waarschijnlijk genotoxisch is, kon geen aanvaardbare dagelijkse inname (TDI) worden vastgesteld. Daarom werd de risicobeoordeling uitgevoerd met behulp van de blootstellingsmarge (MOE). Op basis van deze benadering kunnen we besluiten dat de blootstelling aan acrylamide niet tot bezorgdheid leidt met betrekking tot neurotoxische effecten. Maar de MOE’s op basis van de huidige blootstelling aan acrylamide via de voeding nopen wel tot bezorgdheid met betrekking tot neoplastische effecten.

Projectonderzoekers van Sciensano

Geassocieerde gezondheidsonderwerpen

QR code

QR code for this page URL