In het kort
Hoeveel pesticiden krijgen we binnen bij het drinken van onze thee? Om deze vraag te beantwoorden, bestudeerde Sciensano theebladeren die met pesticiden werden gecontamineerd om hun overdrachtsfactoren te bepalen. Deze analyses hielpen ons te bepalen hoeveel van de verschillende pesticiden in onze thee terechtkomen en wat het verschil is tussen de verschillende soorten thee (zwarte, groene, kruidenthee, groene geparfumeerde thee).
Projectbeschrijving
In België wordt de maximale residulimiet (MRL) voor pesticiden in thee en kruidenthee vaak overschreden (> 10% niet-conform). Tussen 2017 en 2019 werden meer dan 90 verschillende residuen gedetecteerd in stalen die het FAVV nam. Ook al is overschrijding van de MRL niet noodzakelijk een synoniem van risico voor de gezondheid van de consument, toch is het belangrijk om een risicoanalyse uit te voeren. Aangezien we theebladeren/kruidenthee niet rechtstreeks consumeren, moet er rekening mee worden gehouden dat we theebladeren infuseren voor consumptie. Daarom is het belangrijk om de transferfactoren te gebruiken om het risico in te schatten. Deze transferfactoren ontbreken echter voor een groot aantal pesticiden die op de Belgische markt worden aangetroffen. Het doel van dit project was om deze transferfactoren te identificeren in wetenschappelijke literatuur of databanken. Daarna bepaalden we transferfactoren experimenteel voor pesticideresiduen waarvan de transferfactoren nog ongekend waren. Ook het effect van enkele infusieparameters op de overdracht van pesticiden is geëvalueerd, zoals theesoort, infusietijd, temperatuur en waterhardheid.
Resultaten
Invloed van de theesoort
Voor 29 van de 54 bestudeerde pesticiden werd aangetoond dat de theesoort een belangrijke invloed heeft op de transfer van de pesticiden naar de gezette thee. In het associëren we groene thee met lagere transferwaarden in vergelijking met zwarte thee, terwijl kruidenthee de hoogste transferwaarden heeft. Voor groene thee met sinaasappel- en citroensmaak zijn lagere transferwaarden gevonden dan voor niet-gearomatiseerde groene thee. Er zijn geen significante verschillen waargenomen voor de infusietemperatuur (80-100°C), noch voor de infusietijden (2, 3, 5, 10 min) of de hardheid van het water. Dit is een interessante vaststelling, aangezien deze parameters afhankelijk zijn van de consument, maar dus geen significante invloed hebben op de risicoanalyse.
De polariteit van pesticiden als meest relevante parameter
De verkregen experimentele gegevens zijn vervolgens gebruikt om modellen te ontwerpen die de transferwaarden kunnen voorspellen (één model voor elk type thee), gebaseerd op verschillende fysico-chemische eigenschappen van de pesticiden:
- log P (polariteit)
- oplosbaarheid (mg/L)
- dampspanning (mPa).
Deze modellen zijn gericht om de verschillen tussen de experimenteel waargenomen transferwaarden en de voorspelde transferwaarden zo klein mogelijk te houden. Wanneer het pesticide niet in de databank aanwezig is, kunnen we deze modellen gebruiken om de transferwaarde in te schatten. Het model toont aan dat log P de meest relevante parameter is voor de overdracht van pesticiden, gevolgd door oplosbaarheid. De dampspanning is enkel relevant voor kruidenthee.
Databank van transferfactoren als tool voor de risicobeoordeling
Ten slotte zijn alle relevant geachte transferfactoren komende van wetenschappelijke literatuur of databanken (EFSA en BfR), experimenteel bepaalde gegevens en gegevens uit voorspellende modellen samengebracht in een Excel-databank. Deze databank bevat 1206 transferfactoren voor 108 pesticiden voor verschillende soorten thee (zwarte, groene, kruidenthee, groene geparfumeerde thee). Oolong-thee is ook toegevoegd wegens de grote beschikbaarheid van deze theesoorten in supermarkten en speciaalzaken.
Om een risico-evaluatie uit te voeren, is het raadzaam als volgt te werk te gaan:
- Raadpleeg de databank en neem de maximale transferwaarde voor de pesticide/thee-combinatie in kwestie. Zo krijgt u de hoogst mogelijke hoeveelheid pesticiden die naar de thee kan overgaan.
- Indien er geen informatie beschikbaar is over de transferwaarde, kan u het ontwikkelde model toepassen. De verschillende physico-chemische parameters moeten worden ingevoerd met betrekking tot de vermelde eenheden. Indien nodig is het gebruik van een eenhedenconvertor mogelijk. Hierna volgt de automatische berekening van de transferwaarde. Het model is echter alleen toepasbaar voor verbindingen met een Log P < 4. De Transferwaarde voor pesticiden met een Log P > 4 schatten we op maximaal 20%.
