Sciensano herbergt het nationale referentielaboratorium (NRL) voor het virus van de ziekte van Newcastle (ND).
Ziekte van Newcastle
Ziekte van Newcastle
De ziekte van Newcastle (ND), ook bekend als de pseudovogelziekte of paramyxovirose, is een zeer besmettelijke virale ziekte die veel vogelsoorten (wild en gedomesticeerd) treft. Ze kan worden veroorzaakt door een waaier van stammen. De symptomen van deze ziekte variëren afhankelijk van de virale stam en de getroffen pluimveesoort. Bij zeer agressieve stamen kan de ziekte leiden tot een hoge mortaliteit. Ze is overal in de wereld aanwezig.
Ziekte van Newcastle en dieren
Overdracht
Het Newcastle disease virus (NDV) wordt verspreid door direct contact tussen besmette vogels of door indirect contact met verontreinigde substraten (zoals water of voedsel dat besmet is met geïnfecteerde uitwerpselen). De ziekte is zeer besmettelijk en kan snel epizoötisch (m.a.w. epidemie van dieren) worden als strikte, snelle en effectieve beheersingsmaatregelen niet worden geïmplementeerd.
Symptomen
Het Newcastle Disease Virus (NDV) kan meer dan 200 verschillende vogelsoorten infecteren. Een infectie met dit virus veroorzaakt verschijnselen als:
- depressie
- diarree
- uitputting
- oedeem van het hoofd en lellen.
In grote lijnen kunnen ademhalings-, spijsverterings- en nerveuze symptomen worden waargenomen.
De virulentie van dit virus en de klinische symptomen van de ziekte kunnen echter variëren, afhankelijk van de gastheer en de betrokken stam.
Ziekte van Newcastle en de mens
De mens is niet gevoelig voor de ziekte. Er zijn enkele geïsoleerde gevallen van conjunctivitis gemeld, maar die zijn eerder beperkt en goedaardig.
Meldingsplichtige ziekte
De ziekte van Newcastle (ND) is een ziekte waarvoor een verplichte melding aan de lokale controle-eenheid van het FAVV vereist is. Gezien het zeer besmettelijke karakter, worden strikte embargo’s op de handel in pluimveeproducten ingevoerd op internationaal niveau. Naast goede praktijken op het gebied van bioveiligheid, bestaat de ND-beheersing hoofdzakelijk uit de verplichte vaccinatie in België van pluimvee en het slachten van besmette vogels en zij die mogelijks besmet zijn (beschermingszone).
Informatie voor beroepsoefenaren in de gezondheidszorg
Om de verspreiding te beperken, worden verschillende zeer strikte gezondheidsmaatregelen genomen, zoals:
- waarschuwingssystemen opzetten
- in quarantaine of in zones plaatsen (bescherming, bewaking, buffer)
- besmet of mogelijks blootgesteld pluimvee vernietigen
- transport van pluimvee stopzetten of controleren, net zoals het material dat hiermee in contact komt.
Vaccinatie tegen de ziekte van Newcastle
Momenteel, en afhankelijk van de ziektesituatie en regelgeving, gebruiken vaccinatieprogramma’s tegen ND 2 soorten stammen:
- lentogene (zwak virulente) stammen, die ofwel geïnactiveerd (dood) of verzwakt (levend) kunnen zijn om de gevaccineerde vogels zo goed mogelijk te beschermen met zo weinig mogelijk bijwerkingen.
- mesogene stammen (met matige virulentie).
Daarnaast kunnen vaccinatieprogramma’s ook verschillen tussen pluimveerassen. In het algemeen wordt de post-vaccinatieserologie gebruikt om de succesvolle toediening van het vaccin en een adequate immuunrespons van de gevaccineerde vogel te bevestigen.
De huidige vaccinatiestrategieën beschermen voornamelijk tegen morbiditeit (frequentie van ziekte) en mortaliteit (frequentie van overlijden). Ze verminderen ook aanzienlijk het voorkomen van de ziekte en de virale herexcretie, maar kunnen deze niet uitsluiten. Deze beperking is een cruciaal element in het beheersen van de verspreiding van de ziekte.
Beperking van de werkzaamheid van het vaccin
Een van de belangrijkste overwegingen bij immunisatieprogramma’s is de mate van maternale immuniteit bij jonge kippen. Deze immuniteit kan aanzienlijk variëren van veehouderij tot veehouderij en individueel tussen kippen.
Een andere beperking van de werkzaamheid van het vaccin is dat de huidige vaccins minder effectief zijn tegen de virussen die momenteel circuleren. Ze beschermen daarentegen heel goed tegen geïsoleerde virussen in eerdere epizoötieën.