Uit onderzoek naar de impact van COVID-19 in de Euregio Maas-Rijn (EMR), in samenwerking met Nederland en Duitsland, blijkt dat ongeveer 60 tot 80 procent van de bewoners in de Euregio Maas-Rijn zich goed aan de coronamaatregelen heeft gehouden en deze gemakkelijk en nuttig vond. De mobiliteitsmaatregelen werden door de bewoners in de grensregio als beperkend beschouwd; ze staken minder snel de grens over voor een kort bezoek. ‘Terug naar normaal’ is de meest gegeven reden voor het nemen van een coronavaccinatie.
Er werden uitnodiging verstuurd voor deelname aan het onderzoek voor de eerste ronde in april-mei 2021 en voor de tweede ronde eind september-begin oktober 2021. Het onderzoek bestaat uit bloedafname via een vingerprik, waarmee antistoffen tegen corona in het bloed worden gemeten, en het invullen van een vragenlijst. 4766 genodigden hebben in de eerste ronde bloed afgenomen en de vragenlijst ingevuld. Dit heeft informatie opgeleverd over de eerste 16 maanden van de coronapandemie in de grensregio. Meer hierover in de bijlage factsheet “Impact van COVID-19 op de Euregio Maas-Rijn”. Deze factsheet bevat informatie over de vragenlijstdata van de eerste ronde. De eerste eindresultaten van het onderzoek, inclusief de resultaten van de burgertopontmoetingen, zullen worden gepresenteerd op de Conferentie euPrevent COVID-19 op 16 december.
Coronamaatregelen per grensregio
Waar we in tijden van de coronapandemie met dezelfde problemen kampten, hebben de landen van de Euregio Maas-Rijn dit verschillend aangepakt. Bekende maatregelen die in alle drie de landen golden of gelden zijn het:
- houden van anderhalve meter afstand
- beperken van de groepsgrootte
- verminderen van reizen
- dragen van een mondmasker.
De grote meerderheid (60-80%) van de deelnemers in België, Duitsland en Nederland gaf aan dat ze zich de twee maanden voor het invullen van de vragenlijst goed aan deze maatregelen hebben gehouden en dat ze de maatregelen gemakkelijk en nuttig vonden.
“Het is opvallend dat deelnemers in Duitsland de maatregelen het meest nuttig vonden en dat ze zich ook het beste aan de maatregelen hielden’’, aldus onderzoeksleider prof. dr. Christian Hoebe, hoogleraar infectieziektebestrijding bij GGD Zuid Limburg en Maastricht UMC+. Anderhalve meter afstand houden werd als het meest nuttig beschouwd door de bewoners van de EMR. Daarnaast vonden ze het dragen van een mondmasker makkelijker dan anderhalve meter afstand houden, het beperken van de groepsgrootte en het verminderen van het reizen.
Mobiliteit naar het buitenland
Ongeveer de helft van de deelnemers heeft familie, vrienden of kennissen over de grens. “Deze verwevenheid met de buurlanden is een bekend gegeven voor mensen die in het grensgebied Euregio Maas-Rijn wonen’’, aldus Stefaan Demarest, projectleider gezondheidsonderzoek bij Sciensano. Als gevolg van de coronapandemie is de frequentie van bezoeken veranderd. Bewoners van de EMR hebben familie, vrienden of kennissen minder vaak bezocht en zijn minder vaak de grens overgestoken voor een kort bezoek, bijvoorbeeld voor boodschappen of om naar een restaurant te gaan. Meer dan de helft (62%-68%) van de deelnemers met familie over de grens ervaarde de coronamaatregelen als (erg) beperkend voor hun mobiliteit.
Ook hier is het opvallend dat de ervaren mobiliteitsbeperkingen grotendeels overeenkomen tussen de landen. De verminderde mobiliteit is ook bevestigd in de burgertopontmoetingen die zijn georganiseerd in de drie landen. In deze burgertops werd de stem van de bewoners meegenomen om inzicht te krijgen in hoe zij COVID-19 hebben ervaren.
Vaccinatieredenen
“Iedereen wil weer terug naar het oude normaal. Het komt dan ook niet als een verassing dat dit de meest genoemde reden voor het nemen van een coronavaccinatie is’’, aldus PD Dr. med. Norbert Schnitzler, hoofd van de gezondheidsdienst van regio Düren. De redenen die hierop volgen zijn:
- het beschermen van familie
- het voorkomen van ziekte.
Ook hier valt het op dat deze top drie van redenen om te vaccineren in alle drie de landen gelijk is. Slechts 3% van de deelnemers heeft aangegeven geen vaccinatie te willen.
De meest genoemde redenen om zich niet te willen laten vaccineren tegen het coronavirus waren:
- zorgen over de mogelijke bijwerkingen van het vaccin
- niet bang zijn om ernstig ziek te worden van een mogelijke coronabesmetting
- de mening dat vaccinaties niet goed werken.
Onder de deelnemers waren ook nog een aantal twijfelaars (9%). Het uitblijven van ernstige bijwerkingen na langdurige inzet van coronavaccinaties werd als belangrijkste overweging genoemd om een beslissing te nemen om zich al dan niet te laten vaccineren.
Partners
Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Sciensano, Deutschsprachige Gemeinschaft Belgiens, GGD Zuid Limburg, Stichting euPrevent, Maastricht UMC+, Gesundheitsamt des Kreises Düren, Gesundheitsamt des Kreises Heinsberg en Gesundheitsamt der StädteRegion Aachen. Het project wordt gesubsidieerd vanuit het Interreg EMR programma. “Internationale samenwerking en kennisoverdracht zijn een belangrijke basis om na te gaan wat de impact is van een pandemie als COVID-19 op complexe grensregio’s zoals de Euregio Maas-Rijn. De resultaten van dit onderzoek kunnen worden gepresenteerd als een showcase voor andere grensregio’s in de EU of zelfs breder,’’ aldus Brigitte van der Zanden, directrice van Stichting euPrevent.
