In het kort
In België worden jaarlijks meer dan 500 000 proefdieren gebruikt voor verschillende wetenschappelijke en onderwijskundige doeleinden. Het gebruik van dieren in wetenschappelijk onderzoek komt echter meer en meer onder druk te staan omwille van ethische, economische en wetenschappelijke bezwaren. Bovendien is de wetgeving voor het gebruik van proefdieren de laatste jaren strenger geworden.
Zo mogen volgens EU-richtlijn 2010/63 dieren alleen voor wetenschappelijke of educatieve doeleinden worden gebruikt als er geen alternatief beschikbaar is. Deze richtlijn werd naar de Belgische wetgeving omgezet in het Koninklijk Besluit betreffende de bescherming van proefdieren (29 mei 2013). Dit Koninklijk Besluit valt onder de bevoegdheid van de dienst Dierenwelzijn, en wordt op Gewestelijk Niveau ingevuld. Om beter aan deze wetgeving te kunnen voldoen, werd het RE-Place project opgericht.
Projectbeschrijving
Er worden continu nieuwe en innovatieve technologieën ontwikkeld in de levenswetenschappen. De laatste jaren hebben computermodelleren, artificiële intelligentie, geavanceerde celculturen, ‘organ-on-a-chip’ en nog vele andere technieken enorme vooruitgang geboekt. Deze nieuwe technologieën worden ook wel “New Approach Methodologies (NAMs)” genoemd.
In de regulatorische toxicologie worden NAMs met succes toegepast voor een aantal specifieke eindpunten, voornamelijk in het domein van lokale toxiciteit waardoor er minder of zelfs helemaal geen proefdieren nodig zijn. Voor systemische toxiciteit is de situatie complexer. Dit geldt ook voor biomedische onderzoeksvragen waar, ondanks de beschikbaarheid van geavanceerde technieken op (inter-)nationaal niveau, het gebruik van proefdieren in de meeste gevallen nog nodig is. NAMs spelen niettemin een zeer waardevolle rol bij het beantwoorden van deze wetenschappelijke vragen, zowel als stand-alone of in combinatie met dierproeven.
Aangezien de ontwikkeling en het praktisch gebruik van NAMs continu evolueert, kan het voor (jonge) wetenschappers moeilijk zijn om relevante informatie over NAMs te vinden. Om de toegang tot deze informatie te vergemakkelijken, heeft de Vlaamse overheid in 2017 het project „RE-Place” opgericht, met als doel om bestaande expertise over NAMs in België te centraliseren in één databank. Nadien heeft ook de Brusselse regering zich bij dit project aangesloten.
De RE-Place databank zal niet alleen een betrouwbaar overzicht bieden van de verschillende NAMs, maar ook de namen van experten en onderzoekscentra waar deze technieken aangeleerd worden.
Kom meer te weten over het RE-Place project:
Bekijk onze promovideo:
Meer informatie: RE-Place.be en volg ons op ons YouTube kanaal
Wetenschappelijke meerwaarde :
De RE-Place databank zal wetenschappers uit verschillende disciplines (bv. onderzoek, regelgeving, industrie, ethische comités) en onderzoeksdomeinen in de levenswetenschappen in staat stellen om de zichtbaarheid van hun expertise te vergroten naar de overheid, de wetenschappelijke wereld en de bevolking. Dit zal hen helpen om in contact te komen met vakgenoten en nieuwe samenwerkingsverbanden aan te gaan.
De databank kan ook als een praktisch hulpmiddel worden gebruikt om vragen te beantwoorden zoals: welke soorten NAMs bestaan er momenteel? Is de wetgeving up-to-date? Wat is een realistische visie naar de toekomst? Wie kan ik contacteren voor meer informatie? Welke expertise is beschikbaar in België?
In een later stadium kan de RE-Place databank verder uitgroeien tot een breder platform waarbij de ontwikkeling en het gebruik van nieuwe technieken, methoden en strategieën wordt gestimuleerd. Verder kan het ook gebruikt worden om trainings- en onderwijsdoeleinden te ondersteunen.
Maatschappelijke meerwaarde:
De RE-Place databank is vrij toegankelijk. Bijgevolg kunnen niet alleen wetenschappers, maar ook de bevolking en andere geïnteresseerden de databank raadplegen om meer te weten te komen over de huidige stand van zaken rond alternatieve methoden voor dierproeven.
De RE-Place databank is volledig geïntegreerd in de RE-Place website, die ook meer algemene achtergrondinformatie bevat over het project, alternatieve methoden, het 3V Principe, (inter-)nationale regelgevingen en nog veel meer. De RE-Place website is beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels.
Projectonderzoekers van Sciensano
Diensten die aan dit project werken
Partners
