COVID-19, stijgende energieprijzen, de klimaatsveranderingen en de financiële situatie zijn allemaal thema’s die de Belgische bevolking zorgen baren. Een groot deel van de bevolking kampt nog steeds met geestelijke gezondheidsproblemen. Dit blijkt uit de eerste resultaten van de BELHEALTH-studie.
Tijdens de COVID-19-pandemie peilde Sciensano regelmatig naar de geestelijke gezondheid van de bevolking. Die traditie zetten we nu verder in een nieuwe studie, de “Belgische Gezondheids- en Welzijnscohorte (BELHEALTH)”. Die peilt de komende jaren regelmatig naar de gezondheid en het welzijn van een vaste groep deelnemers.
Angst en depressie
Uit de eerste enquête van de BELHEALTH-studie blijkt dat respectievelijk 19% en 17% van de volwassenen symptomen van angst en depressie vertoonden. Deze cijfers liggen lager dan tijdens de lockdown-periodes van de COVID-19-crisis (bv. 23% en 22% in december 2020; 24% en 21% in december 2021 – cijfers COVID-19-Gezondheidsenquêtes), maar nog duidelijk hoger dan in 2018 (11% en 9% – cijfers nationale Gezondheidsenquête).
Bepaalde groepen van deelnemers hadden meer kans op zowel symptomen van angst als depressie:
- jongvolwassenen (18-29 jarigen)
- personen met ten hoogste een diploma middelbaar onderwijs
- personen die alleen wonen
- personen zonder betaalde baan of met invaliditeitsuitkering.
Bovendien hadden vrouwen meer kans op angstsymptomen dan mannen.
Bezorgdheden
Naast de algemene vragen rond angst en depressie, vroegen we de deelnemers ook of ze zich zorgen maakten over bepaalde onderwerpen. De stijging van de energieprijzen (70%) en de oorlog in Oekraïne (56%) werden het vaakst vermeld. De verspreiding van nieuwe virussen (6%) en een heropflakkering van de COVID-19-epidemie (11%) het minst. We constateerden een duidelijke link tussen de mate van bezorgdheid en de geestelijke gezondheid: wie zich over het algemeen het meeste zorgen maakte liep meer kans op symptomen van angst (40%) en depressie (32%). Bij wie zich het minste zorgen maakte, was dat slechts respectievelijk 6 en 9%.
Jongvolwassenen (18-29 jarigen) maken zich momenteel vaker extreem zorgen over de klimaatveranderingen (50%) en over hun financiële situatie (41%). De huidige jongvolwassenen lopen daardoor mogelijk meer risico op geestelijke gezondheidsproblemen (30% angst en 29% depressie) dan hun generatiegenoten in 2018 (12% en 9% respectievelijk).
Andere geestelijke gezondheidsindicatoren
We peilden in deze eerste bevraging ook nog naar andere geestelijke gezondheidsindicatoren. Zo bleek dat 18% van de volwassenen ontevreden was met zijn of haar leven. Deze cijfers liggen, net als voor angst en depressie, lager dan tijdens de voorbije lockdown-periodes (32% in december 2020 – COVID-19-Gezondheidsenquête), maar ook duidelijk hoger dan in 2018 (12% – nationale Gezondheidsenquête).
Daarnaast gaf 43% van de deelnemers aan slecht te slapen en 39% zich niet energiek te voelen. Vooral jongvolwassenen (18-29 jarigen), alleenstaanden met kinderen en mensen met ten hoogste een middelbaar diploma vertoonden een hoger risico op lagere slaapkwaliteit en minder vitaliteit.
Sociale gezondheid
Verder zien we dat 18% aangaf ontevreden te zijn met zijn/haar sociale contacten. Ook hier zien we opnieuw de tendens van een sterke daling in vergelijking met de COVID-19 periode (51% in december 2021), maar nog steeds hoger dan in 2018 (9%, nationale Gezondheidsenquête). We zien ook dat 27% vermeldde zich weinig sociaal gesteund te voelen door zijn/haar omgeving. Het zijn niet zozeer de jongeren, maar vooral alleenstaanden met kinderen en personen met ten hoogste een middelbaar diploma die zich vaker ontevreden en weinig sociaal gesteund voelden door de omgeving.
Wat is de BELHEALTH-cohorte?
De Belgische Gezondheids- en Welzijnscohorte (BELHEALTH) heeft als doel de gezondheid en het welzijn van een grote groep Belgische inwoners gedurende ten minste 2 jaar op te volgen. Concreet sturen we om de 3 à 4 maanden een online enquête naar dezelfde groep mensen (cohortegroep) met vragen over hun gezondheid in het algemeen, en met een specifieke focus op de geestelijke gezondheid. Op die manier kunnen we opvolgen of er na verloop van tijd veranderingen optreden in de groep (longitudinaal studieopzet). De eerste BELHEALTH-enquête vond plaats tussen 28 september en 12 oktober 2022 bij 7303 personen.
Lees de eerste resultaten van de eerste BELHEALTH-enquête over de geestelijke en sociale gezondheid.
Wij willen onze oprechte dank betuigen aan alle deelnemers van de BELHEALTH-cohorte.