In het kort
De Nucabel studie werd uitgevoerd op verzoek van het Belgische ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid. Deze nationale epidemiologische studie richt zich op de mogelijke gezondheidsrisico’s, voornamelijk kanker, voor mensen die in de omgeving van Belgische nucleaire sites wonen.
Projectbeschrijving
Het bestaan van mogelijke risico’s verbonden aan het wonen in de buurt van nucleaire sites, is al tientallen jaren een onderwerp van maatschappelijk belang. Deze vraag werd nieuw leven ingeblazen door de publicatie van een Duits onderzoek, dat een hogere incidentie (aantal nieuwe gevallen van kanker per 100 000 personen per jaar) van leukemie bij kinderen aantoonde in de buurt van Duitse kerncentrales. Het radiologische incident bij het Nationaal Instituut voor Radio-elementen in Fleurus in 2008 heeft de publieke bezorgdheid vergroot. Daarom vroeg de Belgische minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid een nationale epidemiologische studie waarin een verkennend onderzoek wordt gedaan naar de gezondheidsrisico’s die mogelijks een verband vertonen met het wonen in de buurt van nucleaire sites.
Meer specifiek is het doel om te bepalen of de incidentie van kanker hoger is in de bevolking die zich in de buurt van Belgische nucleaire sites bevindt, en dit in vergelijking met de algemene Belgische bevolking. Het onderzoek richt zich eveneens op het analyseren van het verband tussen het aantal kankergevallen en indirecte metingen van radioactieve blootstelling:
- afstand
- frequentie en richting van overheersende wind
- schatting van hypothetische radioactieve releases.
Het Nucabel 1 onderzoek werd uitgevoerd op het geografische niveau van de gemeenten. Er werd geen toename van de incidentie kinderleukemie waargenomen in de nabijheid van de Belgische kerncentrales in Doel en Tihange, of de nucleaire site van Fleurus. De incidentie van leukemie bij kinderen was iets hoger dan verwacht in de buurt van de site van Mol-Dessel, maar deze waarneming was gebaseerd op een zeer klein aantal gevallen. In de Nucabel 1 studie werd een epidemiologische monitoring uitgevoerd.
Het Belgische federale parlement heeft naar aanleiding van de resultaten van Nucabel 1 opdracht gegeven voor een aanvullende studie. De Nucabel 2 studie maakte gebruik van gegevens op een fijnere geografische schaal, meer bepaald de statistische sectoren (onderafdelingen van gemeenten). Dit maakte een meer gedetailleerde analyse mogelijk.
Meerwaarde voor de volksgezondheid
Evaluatie van de mogelijke gezondheidsrisico’s, in het bijzonder het risico op kanker, voor de bevolking wonende in de omgeving van Belgische nucleaire sites.
Wetenschappelijke meerwaarde
Verwerving van nieuwe kennis en kennisuitwisseling met overheden en het grote publiek inzake kankerrisico en de risico’s gelinkt aan stralingsblootstelling.
Resultaten
De resultaten van Nucabel 2 bevestigen dat de incidentie van kinderleukemie rond de nucleaire centrales Doel en Tihange en de nucleaire site Fleurus niet hoger ligt dan elders in België. Als we inzoomen op het gebied binnen een straal van 20 km rond de drie sites, dan stellen we bij een toenemende blootstelling geen stijging van het aantal gevallen van kinderleukemie vast.
In de nabije omgeving (< 5 km) van de nucleaire site van Mol-Dessel stellen we een incidentie vast die 3 keer hoger ligt dan de rest van België en de resultaten zijn statistisch significant. Het aantal waargenomen gevallen blijft niettemin gering. Als we inzoomen op het gebied binnen een straal van 20 km rond de site, dan suggereert een toenemende blootstelling ook een stijging van het aantal gevallen van kinderleukemie.
! Wij herinneren eraan dat de resultaten van deze studie geen oorzakelijk verband leggen tussen het optreden van kankergevallen en de nabijheid van de site Mol-Dessel. Hier kunnen ook andere omgevingsfactoren en andere vormen van milieuvervuiling verantwoordelijk voor zijn. Omdat de studie werd uitgevoerd op het niveau van bevolkingsgroepen, houdt zij bovendien geen rekening met individuele kenmerken, andere schadelijke blootstelling uit het milieu, de individuele genetische aanleg of een eventuele blootstelling aan straling om medische redenen.
Ook al stellen we meer gevallen van kinderleukemie in de buurt van Mol-Dessel vast, hun aantal blijft klein. Kinderleukemie is een zeldzame ziekte en een kind loopt slechts een kleinrisico op de ontwikkeling van deze vorm van kanker. Over deze ziekte is bekend dat deze mogelijks het gevolg kan zijn van hoge dosissen straling. Er zijn vermoedelijk ook andere oorzaken, men moet weten dat een groot deel van de gevallen van kinderleukemie niet kan verklaard worden. Tot slot wordt de aandacht gevestigd op het over het algemeen goede genezingspercentage van deze ziekte en op het feit dat België over de beste beschikbare behandelingen beschikt.
Aanbevelingen
Met het oog op een betere opvolging van deze ziekte, werden volgende aanbevelingen geformuleerd:
- de inspanningen verderzetten om de incidentie van leukemie bij kinderen te registreren en het opnemen van mogelijke risicofactoren in de registratie
- een betere koppeling van de gezondheids- en milieublootstellingsdatabanken.
Ter preventie van kinderleukemie beveelt de Hoge Gezondheidsraad (HGR) over het algemeen dan ook aan om overmatige blootstelling aan ioniserende straling om medische redenen en aan pesticiden te vermijden. Dit geldt voor zowel kinderen als zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en hun partner als zij nog een kinderwens hebben. Roken en alcohol drinken worden stellig afgeraden, in het bijzonder tijdens de zwangerschap of als men kinderen wenst. De Hoge Gezondheidsraad raadt ook aan om het immuunsysteem van kinderen te versterken door borstvoeding te geven en kinderen reeds op jonge leeftijd naar een kinderdagverblijf te laten gaan.
Meer informatie over deze studie in het NUCABEL 2B rapport hieronder.
Projectonderzoekers van Sciensano
Diensten die aan dit project werken
Partners
