Mazelen is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door het morbillivirus. Dit virus wordt overgedragen van mens op mens door direct of indirect contact met druppeltjes uit neus of mond (bijvoorbeeld door hoesten, niezen of aanraken van zakdoeken). 

Mazelen vertoont een typische huiduitslag en hoge koorts. De huiduitslag begint in het gezicht, vaak achter de oren, en verspreidt zich geleidelijk van boven naar beneden van de borst naar de ledematen. Enkele dagen vóór het verschijnen van de huiduitslag, begint de ziekte met een verkoudheid, algemene malaise en koorts (catarrale fase). Dit is een zeer besmettelijke periode.

Mazelen is zeer besmettelijk en kan hierdoor zeer snel leiden tot epidemieën bij groepen of personen in de algemene bevolking die onvoldoende beschermd zijn door vaccinatie. Mazelen is besmettelijk van 4 dagen vóór tot 4 dagen na het begin van de huiduitslag, met een maximale besmettelijkheid gedurende de catarrale fase (fase van verkoudheid, zie symptomen).

Mazelen is een ernstige infectieziekte die in 10 tot 20% van de gevallen kan leiden tot complicaties (otitis media (onsteking van het middenoor), pneumonie, diarree). In 0,05 tot 0,1% van de gevallen kan encefalitis (hersenonsteking) optreden. In zeldzame gevallen kan verschillende jaren na het optreden van mazelen een subacute scleroserende panencefalitis (SSPE) optreden. De laatste jaren werden ook ernstige complicaties vastgesteld bij volwassenen. Bij zwangere vrouwen, verhoogt mazelen het risico op miskraam, vroeggeboorte en foetale sterfte. De ziekte kan worden vermeden door vaccinatie.

Diagnose van mazelen wordt allereerst gesteld op klinische symptomen en vervolgens bevestigd door laboratoriumonderzoek (serum, speeksel en/of neus-keelwisser).

Er is geen specifieke behandeling voor mazelen. De ziekte kan worden voorkomen door vaccinatie (2 dosissen).

Het vaccinatieschema voorziet twee dosissen, waarvan één op de leeftijd van 12 maanden en één op de leeftijd van 10-12 jaar. Deze vaccins maken deel uit van het basisvaccinatieschema voor kinderen en adolescenten en worden gratis aangeboden via vaccinatieprogramma’s van de overheid.

Het is belangrijk om te weten dat er een streng toezicht is op de kwaliteit van alle vaccins die in Europa op de markt zijn. Alleen nadat een Europees Officieel Medicijnen Controle Laboratorium (OMCL) de kwaliteit van een vaccin heeft gecontroleerd mag een vaccin op de markt komen. Deze controle bestaat enerzijds uit het kritisch nakijken van de productiegegevens en van de kwaliteitsanalyses die uitgevoerd werden door de vaccinproducent en anderzijds door aanvullende analyses die door een OMCL worden uitgevoerd. Deze controle is één van de verantwoordelijkheden van Sciensano.

Mazelen komt voornamelijk voor in de winter en in de lente, maar kan gans het jaar door voorkomen, zeker tijdens uitbraken.

Alle niet-gevaccineerde personen vormen een mogelijke risicogroep. In het bijzonder kinderen jonger dan 1 jaar, zwangere vrouwen, personen met immunosuppressieve aandoeningen en personeel in de zorgsector. 

Omwille van de gevaren voor de volksgezondheid is mazelen een verplicht te melden infectieziekte.