CoVWWSurv - Nationaal epidemiologische surveillance van afvalwater

De afvalwatersurveillance biedt een nieuwe One Health benadering in de epidemiologie. De belangrijkste doelstellingen zijn:

• De vroege en snelle detectie van elke significante verandering van de circulatie van het coronavirus (SARS-CoV-2), respiratoir syncytieel virus (RSV) en influenza (griep) en het voorkomen van poliomyelitis (polio)
• Meer informatie verzamelen over de circulerende varianten en de evolutie van hun aandeel in de bevolking
• Beleidsmakers ondersteunen door de andere surveillancemethoden aan te vullen en te ondersteunen
• Expertise ontwikkelen in epidemiologie op basis van afvalwater in België voor de surveillance en testen van andere pathogenen die relevant zijn voor de volksgezondheid. In het bijzonder in de context van de opwarming van de aarde en mogelijke toekomstige epidemieën en voor de surveillance en het testen van verontreinigende stoffen van opkomend belang, zoals AMR of drugsgebruik
• De ontwikkeling van afvalwatersurveillances in heel Europa ondersteunen en ervoor zorgen dat België voldoet aan de Europese doelstellingen en vereisten
• Om instanties verantwoordelijk voor afvalwaterzuivering te ondersteunen bij het karakteriseren van mogelijke bedreigingen voor hun personeel en vervolgens hun bescherming tegen mogelijke blootstelling te waarborgen

De voordelen van de afvalwatercontrole zijn:

• Een snel antwoord met slechts twee dagen tussen de staalafname in de afvalwaterzuiveringsinstallaties en de beschikbaarheid van de resultaten
• Een bredere detectie van zowel asymptomatische als symptomatische mensen
• Onafhankelijkheid van de klinische testcapaciteit en strategie
• Een niet-invasieve aanpak omdat er geen klinische stalen van de patiënt nodig zijn
• Een goede balans tussen kosten en doeltreffendheid
• De dekking van een groot deel van de bevolking over gans België
• Een privacy-vriendelijke aanpak aangezien er geen individuele klinische gegevens worden verzameld

De dienst Epidemiologie van infectieziekten van Sciensano coördineert het project met de betrokkenheid van verschillende andere diensten en wetenschappelijke directies:

• De dienst Voedselpathogenen die de laboratorium en analyse-component coördineert
• De dienst Transversale activiteiten in toegepaste genomica (TAG) voor de sequentie-aspecten

Sciensano werkt actief samen met verschillende externe partners. Naast Sciensano voert nog één ander laboratorium de analyses uit:

• Het Laboratorium voor Microbiologie, Parasitologie en Hygiëne (LMPH) en het Toxicologisch Centrum — Onderzoek naar milieu, humane en forensische toxicologie van de UAntwerpen

De samenwerking vindt ook plaats op wetenschappelijk niveau met drie academische partners: UNamur, KU Leuven en UGent.

Tot slot zou het project niet bestaan zonder de medewerking van de regionale afvalwateragentschappen voor de staalafname en hun expertise in de afvalwatersector:

• Société public de gestion de l’eau (SPGE) in samenwerking met de Organismes d’Assainissement Agréés (AIDE, IDEA, IDELUX Eau, in BW, INASEP, IGRETEC, IPALLE) voor de staalafname in Wallonië
• Aquafin voor de staalafname in Vlaanderen
• Hydria voor de staalafname van de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Brussel Zuid
• Aquiris voor de staalafname van de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Brussel Noord
• Veolia voor de staalafname van de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Brussel Nationale Luchthaven

Op Europees niveau fungeert Sciensano als het nationaal contactpunt in België voor afvalwater-gerelateerde gezondheidsthema’s. Sciensano is een partner van het EU Wastewater Observatory for Public Health, de EU-Wastewater Integrated Surveillance for Public Health (EU-WISH) en het Global Consortium for Wastewater and Environmental Surveillance for Public Health (GLOWACON), opgericht en deels gesponsord door het Joint Research Centre (JRC) van de Europese Commissie en de Autoriteit voor paraatheid en respons inzake noodsituaties op gezondheidsgebied (HERA).