Griep is een besmettelijke infectieziekte die wordt veroorzaakt door het griepvirus (influenzavirus). In de meeste gevallen is griep een goedaardige aandoening, maar bij ouderen, zwangere vrouwen en zieke mensen kan griep gevaarlijke complicaties veroorzaken. Het vaccin is de beste manier om complicaties van griep en een ziekenhuisopname te voorkomen.
Surveillance van griep, belangrijk voor de volksgezondheid
De intensiteit en de ernst van griep verschillen van jaar tot jaar en hangen af van:
- de circulerende virusstammen
- de vatbaarheid en de gevoeligheid van de bevolking voor die virussen
Griep is zeer besmettelijk en moet van dichtbij worden gevolgd om na te gaan of er een gevaar is voor de volksgezondheid.
Wat doet Sciensano?
Sciensano werd in 2006 door het Interministerieel Comité Influenza verantwoordelijk gesteld voor het uitvoeren van alle surveillanceactiviteiten inzake humane influenza in België.
De griepsurveillance omvat 3 diensten:
- de dienst Virale ziekten van Sciensano die erkend is als Nationaal Referentiecentrum (NRC) voor influenzavirus en deel uitmaakt van het Global Influenza Surveillance and Response System van de Wereldgezondheidsorganisatie
- de dienst Epidemiologie van infectieziekten
- en de dienst Gezondheidszorgonderzoek.
Deze diensten werken samen en beheren een netwerk van peilartsen, peillaboratoria en peilziekenhuizen.
De surveillance geeft informatie over:
- de duur en intensiteit van de jaarlijkse griepepidemie
- de circulerende virussen
- de impact en ernst van de epidemie
- de resistentie tegen antivirale middelen
- de effectiviteit van het griepvaccin.
Tot slot is de dienst Kwaliteit van Vaccins en Bloedproducten het Belgische Officieel Medicijnen Controle Laboratorium (OMCL) dat verantwoordelijk is voor de kwaliteitscontrole van de influenza vaccins voordat ze op de Europese markt gebracht kunnen worden.
De evolutie van griep beschrijven
Wekelijks stuurt een netwerk van 150 huisartsen informatie over het aantal consultaties wegens een griepsyndroom en acute luchtweginfecties naar Sciensano.
Die klinische gegevens worden het hele jaar door verzameld.
De circulerende virussen identificeren
Tijdens het griepseizoen (dat loopt van week 40 tot week 20 van het jaar daarop) gebeurt systematische virologische surveillance aan de hand van respiratoire stalen.
Wekelijks stuurt het netwerk van huisartsenpeilpraktijken en van peilziekenhuizen stalen van respiratoire uitstrijkjes afgenomen bij een selectie van de patiënten met een griepsyndroom naar het Nationaal Referentiecentrum (NRC) voor influenzavirus, ingericht door Sciensano.
Het Nationaal Referentiecentrum (NRC) voor influenzavirus analyseert die stalen en identificeert en karakteriseert de verschillende circulerende virussen die griep veroorzaken. Het referentielaboratorium volgt bovendien ook op of er resistentie tegen de beschikbare antivirale middelen ontstaat.
De ernst van de epidemie en de weerslag ervan op de bevolking evalueren
Pas na een epidemie kan Sciensano de impact en de ernst ervan ramen.
Op grond van de verzamelde klinische gegevens en de virussen die het netwerk van peilziekenhuizen heeft gedetecteerd, kan Sciensano ook de complicaties van de griep analyseren.
Uit de combinatie van de klinische en virologische gegevens volgt Sciensano jaarlijks de effectiviteit van het griepvaccin op.
De epidemische drempel
De epidemische drempel bepaalt het begin van een epidemie. Die drempel geeft het aantal consultaties per 100.000 inwoners per week weer dat een epidemie weerspiegelt.
Het Europees centrum voor ziektepreventie en –bestrijding (ECDC) berekent elk jaar de epidemische drempel voor elk land en elke regio op grond van de cijfers van de laatste vijf jaar.
De curven worden volgens de Moving Epidemic Methode opgesplitst in drie fasen: de periode voor de epidemie, de epidemie en de periode na de epidemie.
Door de epidemische perioden voor elke curve met elkaar te vergelijken, bepaalt Sciensano het begin van een epidemie op grond van het aantal consultaties per week wegens een griepsyndroom bij de artsen en op basis van het percentage stalen dat bij een virologische test positief blijkt voor het influenzavirus.
Controle van vaccins voor influenza
Sciensano is het Belgische Officieel Medicijnen Controle Laboratorium (OMCL) en verantwoordelijk voor de kwaliteitscontrole van de influenza vaccins voordat ze op de Europese markt gebracht kunnen worden. Deze controle gebeurt door het OMCL, onafhankelijk van de vaccinproducent en voor ieder lot (batch) afzonderlijk. Deze controle bestaat enerzijds uit het kritisch nakijken van de productiegegevens en van de kwaliteitsanalyses die uitgevoerd werden door de vaccinproducent en anderzijds door aanvullende analyses die door een OMCL worden uitgevoerd. Zo voert de dienst Kwaliteit van Vaccins en Bloedproducten verschillende laboratoriumanalyses uit volgens de Europese Official Control Authority Batch Release (OCABR) richtlijnen. Daarnaast controleert de dienst ook of de productie- en kwaliteitsgegevens van de vaccinproducent conform zijn met de specificaties, zoals die zijn goedgekeurd en vastgelegd in het registratiedossier. Als een lot voldoet aan alle kwaliteitscriteria geeft de dienst een certificaat af aan de producent, het zogenoemde EU lot vrijgave certificaat en mag het vaccin op de Europese markt komen.