Vectoroverdraagbare ziekten zijn infectieziekten veroorzaakt door bacteriën, parasieten en virussen, die door besmette geleedpotige vectoren worden overgedragen, zoals muggen, teken, zandvliegen en vlooien. Vectoren kunnen ziektekiemen overbrengen van dieren op mensen en onderling tussen mensen en dieren. De aanwezigheid van de ziekten is afhankelijk van de aanwezigheid van vectoren en van dierlijke/menselijke reservoirs, hetgeen door vele factoren wordt beïnvloed, zoals klimaatverandering, internationale reizen, handel en landgebruik.

In Europa wordt de hoogste ziektelast bij mensen veroorzaakt door ziekten die door teken worden overgedragen, zoals Lyme borreliose. Maar door muggenoverdraagbare ziekten zijn in opkomst.  

Door teken overgebrachte ziekten worden verspreid door de beet van besmette teken. Lyme borreliosis (of ziekte van Lyme) is de meest voorkomende ziekte die door teken wordt overgedragen. Andere ziekten zijn onder andere anaplasmose en tekenencefalitis.

Door muggenoverdraagbare ziekten worden verspreid door de beet van een besmette mug. Voorbeelden hiervan zijn West-Nijlkoorts, chikungunya, dengue, zika en malaria. Raadpleeg voor meer informatie de specifieke webpagina over door muggen overgedragen ziekten en de pagina’s per ziekte, bij ‘Gezondheidsonderwerpen A-Z’. 

Andere vectoren die pathogenen kunnen overdragen en ziekten kunnen veroorzaken, zijn onder meer vlooien, luizen, mijten, zandvliegen, bijtende vliegen en Culicoïdes. Leishmaniose, pest en rickettsiose zijn enkele voorbeelden van door deze vectoren overgedragen infectieziekten. De ziekten zijn zeldzaam (en reisgerelateerd) of niet aanwezig in België.