Antwoorden op gezondheids- en sociaal gebied op drugsgebruik zijn gericht op de verbetering van zowel de lichamelijke als de geestelijke gezondheid en de algemene levenskwaliteit van mensen die drugs gebruiken.
Rekening houdend met deze algemene strekking, kunnen we 3 soorten antwoorden onderscheiden, die zelf weer verschillende categorieën van inrichtingen samenbrengen.
Behandeling
Er is een groot behandelingsaanbod in België, dat kan worden onderverdeeld in verschillende categorieën volgens:
- Toegang tot de modaliteit: laagdrempelige inrichtingen hebben weinig of geen beperkende criteria om toegang te krijgen tot hun diensten, terwijl andere behandelingsinrichtingen meer administratieve afspraken vragen.
- Soort van de zorg: psychotherapie, cognitieve gedragstherapie, groepstherapie, abstinentiegerichte behandeling, opioïdenagonistbehandeling (OAT), sociale zorg, enz.
- Opvangregeling voor patiënten: ambulant, residentieel van korte duur (crisisdienst) of residentieel van lange duur.
- Algemene strekking van de inrichting: enerzijds richten gespecialiseerde behandelingsinrichtingen zich rechtstreeks tot mensen die drugs gebruiken. Anderzijds zijn er algemene centra voor geestelijke gezondheidszorg, psychiatrische ziekenhuizen en psychiatrische afdelingen binnen algemene ziekenhuizen waar zowel mensen met druggerelateerde problemen als mensen met bredere geestelijke gezondheidsproblemen worden opgenomen.
Gegevens over mensen die van dit soort diensten gebruik maken, zijn vanuit epidemiologisch oogpunt van groot belang omdat ze meer inzicht verschaffen over een bevolking die anders moeilijk te bereiken is.
Dit soort gegevens wordt verzameld via de TDI (‘Treatment Demand Indicator’), die gestandaardiseerde en anonieme gegevens registreert van een groot aantal Belgische behandelingscentra. Deze variabelen worden op nationaal niveau verzameld door de Unit Illegale drugs en gedeeld met het EMCDDA om een Europees overzicht te hebben. Aan de hand van TDI-gegevens kunnen ook patiëntenprofielen en centrumactiviteiten worden onderzocht in het kader van onderzoeksprojecten. De registratie van gegevens specifiek met betrekking tot OST gebeurt los van het TDI-register in België. Niettemin zijn beide registers beschikbaar voor verdere gegevensanalyses door de Unit Illegale drugs.
Schadebeperkende initiatieven
In plaats van problematisch gebruik te behandelen, beogen deze initiatieven de met drugsgerelateerde risico’s te verkleinen door veiligere gebruiksgewoonten te stimuleren en hulp en materiaal te verstrekken.
Er bestaan verschillende initiatieven in België:
- Het testen van naar besmettelijke ziekten, vooral HIV, HCV en HBV, bij mensen die drugs gebruiken, om op de hoogte te zijn van mogelijke infectieziekten en de behandeling die nodig is
- Dankzij spuitenruilprogramma’s kunnen mensen die drugs injecteren schone en ongebruikte injectienaalden en bijbehorende accessoires krijgen voor weinig of geen geld.
- Drugsgebruiksruimten bieden mensen die drugs gebruiken (inspuiten en inhaleren) een veilige en hygiënische omgeving aan om vooraf verkregen drugs te gebruiken onder toezicht van speciaal opgeleide artsen.
- Drug testing biedt mensen die drugs gebruiken de mogelijkheid om de door hen gebruikte stoffen chemisch te laten analyseren, zodat ze informatie krijgen over de zuiverheid en de samenstelling van de stof zodat ze zeker kunnen zijn dat er geen gevaarlijke bijkomene stoffen in zitten
Gegevens over deze initiatieven (bv. aantal en profiel van de bereikte personen) worden verzameld door de unit Illegale drugs in samenwerking met de dienstverleners op het terrein.
Preventie-initiatieven
Deze initiatieven worden hoofdzakelijk gemonitord door de Unit Illegale drugs via een samenwerking met de regionale focal points in Vlaanderen en Wallonië (Eurotox en VAD). Ze rapporteren regelmatig gegevens en algemene informatie over bv. interventies in het uitgaansleven en de steun die wordt verleend door hulplijnen of websites (druglijn, Infor-drogues).
Surf naar onze pagina over de Unit Illegale drugsvoor meer informatie over ons werk in de domeinen monitoring, onderzoek en ondersteuning van beleidsmakers inzake drugs.