Risico’s gerelateerd aan drugs

Drugsgerelateerde mortaliteit is een belangrijke vorm van schade in verband met drugsgebruik en vormt een groot aandeel in de vroegtijdige sterfte onder volwassenen. 

• Het nationale bevolkingsstatistieken over mortaliteit die rechtstreeks kunnen worden toegeschreven aan drugsgebruik, kunnen worden bijgehouden via het door Statbel beheerde algemene mortaliteitsregister. 
• De mortaliteit kan ook gedeeltelijk worden gevolgd via de registraties van specifieke post-mortemdruganalyses in het kader van het BEWSD- (Belgian Early Warning System on Drugs) project. 

Een uniek inzicht in acute gezondheidsschade kan worden geboden door de spoeddiensten van ziekenhuizen, die de reikwijdte van het toezicht op de gevolgen van drugsgebruik voor de gezondheid vergroten. Momenteel kan de Unit Illegale drugs vertrouwen op het  Euro-DEN Plus experten netwerk, dat op Europees niveau samengesteld werd. Dit netwerk brengt verslag uit over druggerelateerde spoedgevallen in ziekenhuizen via een netwerk van sentinel ziekenhuizen in heel Europa. 

Rijden onder invloed verwijst naar de overtreding die erin bestaat om onder invloed van alcohol of drugs (zowel recreatieve drugs als drugs die door artsen worden voorgeschreven) een voertuig te besturen, te bedienen of onder controle te hebben. De laboratoriumresultaten van bloed- of speekseltests worden gedeeld met de Unit Illegale drugs.

Het delen van materiaal voor het gebruik van drugs (bv. om drugs in te spuiten of te inhaleren) verhoogt het risico om bloedinfecties zoals hiv, het hepatitis B- of C-virus (HBV en HCV) en invasieve bacteriële infecties over te dragen en op te lopen, . Deze druggerelateerde infectieziekten (DRID’s) vormen een hoge ziekte- en sterftelast onder mensen die drugs inhaleren of injecteren. Drugsgebruik vóór en tijdens geslachtsverkeer wordt ook in verband gebracht met een verhoogd risico op besmetting met virussen zoals hiv, HCV en bacteriële seksueel overdraagbare infecties.

Voor de monitoring van deze druggerelateerde infectieziekten gaat de Unit Illegale drugs als volgt te werk:

• ze analyseert het door Sciensano beheerde hiv-register, het tbc-register en de door de Belgische centra voor medisch-sociale hulpverlening geregistreerde gegevens. 
• ze voert actief specifieke onderzoeken uit (bv. Push, PRS20).

Deze indicator verzamelt gegevens over de prevalentie en incidentie van terugkerend drugsgebruik dat feitelijke schade (negatieve gevolgen) berokkent aan een persoon (inclusief afhankelijkheid, maar ook andere gezondheids-, psychologische of sociale problemen), of dat die persoon blootstelt aan een hoog risico op lijden. Twee bekende patronen die als risicovol drugsgebruik worden beschouwd, zijn injecterend drugsgebruik en het gebruik van opioïden. Deze soorten drugsgebruik kunnen hoofdzakelijk worden gemonitord via de TDI (‘Treatment Demand Indicator’) of via specifieke projecten met inbegrip van zelfgerapporteerde vragenlijsten (bv. Push of Drug Vibes).

Geestelijke gezondheidsproblemen komen vaak voor bij mensen met problematisch drugsgebruik. Deze patiënten vertonen ernstigere klinische en psychosociale problemen dan patiënten zonder bijkomende geestelijke gezondheidsproblemen.

Aan de hand van zelfgerapporteerde vragenlijsten kan de aanwezigheid van comorbiditeiten in verband met de geestelijke gezondheid worden beoordeeld. Deze instrumenten kunnen worden opgenomen in bevragingen zoals Drug Vibes en de Gezondheidsenquête.

Sciensano monitort ook het pilootproject ‘dubbele diagnose’ van het ministerie van Volksgezondheid, waarbij 2 specifieke afdelingen in ziekenhuizen werden opgericht voor de behandeling van patiënten die zowel met een psychische stoornis als met een verslaving worden gediagnosticeerd.

De Belgische nationale ziektelaststudie kwantificeert de gevolgen voor de gezondheid van 37 essentiële ziekten, waaronder drug- en alcoholgerelateerde stoornissen, in termen van aantal verloren gezonde levensjaren (door ziekte en mortaliteit).